Ο Ηλίας Ηλιού του Φιλίππου υπήρξε βουλευτής, δικηγόρος και πρόεδρος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (Ε.Δ.Α.).
Γεννήθηκε στο Κάστρο της Λήμνου τον Μάιο του 1904. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρωτοδιορίστηκε δικηγόρος στο Πρωτοδικείο Μυτιλήνης το 1928, στο Πρωτοδικείο Αθηνών το 1935 και στον Άρειο Πάγο το 1942. Παραιτήθηκε το 1966. Ήταν παντρεμένος με την Ελευθερία Καλδή (1908-2003) από το 1930 και απέκτησε δύο παιδιά: τον Φίλιππο (ιστορικός) και τη Μαρία.
Ασχολήθηκε με την πολιτική από το 1923, όταν ως φοιτητής εντάχθηκε στη νεολαία του κόμματος “Δημοκρατική Ένωσις” του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, με το οποίο πολιτεύτηκε αργότερα στο νομό Λέσβου, το 1932 και 1936. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής προσχώρησε στο ΕΑΜ και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Το 1945 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο συμμετείχε σε όλους τους συνδυασμούς των κομμάτων της Αριστεράς εκλεγόμενος συνεχώς βουλευτής Λέσβου ή Αθηνών. Για την πολιτική του δραστηριότητα εκτοπίστηκε από το 1947 ως το 1951.
Το 1951 εξελέγη βουλευτής της ΕΔΑ στην Εκλογική περιφέρεια Λέσβου-Λήμνου αν και ήταν εξόριστος, αλλά η εκλογή του ακυρώθηκε. Εκλέχτηκε ξανά το 1956 και στη συνέχεια σε όλες τις επόμενες εκλογές. Ως το 1963 στο νομό Λέσβου και το 1964 στην Α΄ Αθήνας. Ως το 1967 ο Ηλίας Ηλιού ήταν μόνιμος κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΕΔΑ. Ως νομικός με σπάνια γενική παιδεία και ως μετριοπαθής πολιτικός έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από όλες τις πολιτικές πτέρυγες της Βουλής. Προφητική υπήρξε η καταγγελία του από το βήμα της Βουλής κατά της επερχόμενης τότε “χούντας των στρατοκρατών” και συγκεκριμένα κατά του αντισυνταγματάρχη Παπαδόπουλου στις 23 Ιουλίου 1965, που δυστυχώς όλοι τότε έδειξαν ότι κώφευαν. Ακόμα και η στρατιωτική δικαιοσύνη.
Μετά την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας των συνταγματαρχών (μεταπολίτευση) ανασυγκρότησε την ΕΔΑ της οποίας και έγινε πρόεδρoς.
Εξελέγη δε για δύο κοινοβουλευτικές περιόδους βουλευτής με την Ενωμένη Αριστερά (1974) και με τη Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων (1977). Αποσύρθηκε από την πολιτική το 1981 δηλώνοντας σε συνέντευξη που παραχώρησε:
Είμαι πικραμένος. Όχι τόσο από τους αντιπάλους μου, που έκαναν στο κάτω κάτω τη δουλειά τους, αλλά από τους ομόφρονές μου. Δεν άφησαν πεπονόφλουδα που τους πετούσε η ντόπια ή η ξένη αντίδραση που να μην την πατήσουν… Αν ήθελε κάποιος να γράψει για τις αστοχίες της ηγεσίας του αριστερού κινήματος στην Ελλάδα, δεν θα χρειαζόταν τόμους χειρογράφων με σοβαρές αναλύσεις… Θα του αρκούσαν μερικά χειρόγραφα για να γράψει ένα μικρό χιουμοριστικό βιβλίο με τίτλο «Ο δρόμος με τις πεπονόφλουδες». Δυστυχώς, οι γκάφες των ομοφρόνων μου κατέστρεψαν ένα πανίσχυρο προοδευτικό κίνημα και μας πήγαν πολλές δεκαετίες πίσω.
Ο Ηλίας Ηλιού ήταν τακτικός συνεργάτης του «Νουμά», των «Ελληνικών» και των «Νεοελληνικών Γραμμάτων» στον Μεσοπόλεμο, μεταφραστής αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων στη γνωστή σειρά του Ζαχαρόπουλου. Στο ενεργητικό του περιλαμβάνεται πλούσιο συγγραφικό έργο: σχολιασμούς δικαστικών αποφάσεων, μεταφράσεις, σχόλια σε αρχαίους συγγραφείς, άρθρα πολιτικού και οικονομικού περιεχομένου, μελέτες και βιβλία όπως: “Η κρίση εξουσίας” (1966), “Η αλήθεια για την Κοινή Αγορά” (1962), “Το Σύνταγμα και η αναθεώρησή του” (1975), “Πολιτικά κείμενα 1974-1976” (1977).
Επίσης υπήρξε μέλος της Εταιρίας μελέτης και σχεδιασμού ΕΠΑΝ (Επιστήμη Ανοικοδόμησης του δημοκρατικού Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων), των Δικηγορικών Συλλόγων Μυτιλήνης και Αθηνών. Πήρε μέρος στα Συνέδρια της Διεθνούς Εταιρίας Δημοκρατικών Νομικών (Βρυξέλλες 1956, Σόφια 1960) και στα Συνέδρια της Οργάνωσης για την αμνηστία στην Ελλάδα (Παρίσι 1960 και 1962).
Ο Ηλίας Ηλιού ήταν μόνιμος κάτοικος κέντρου Αθηνών (στην οδό Βουκουρεστίου) και μιλούσε επίσης γαλλικά.
Πέθανε στις 25 Ιανουαρίου 1985 (επιπλοκές διαβήτη). Προς τιμήν του, δόθηκε το όνομά του σε νεοδιανοιγείσα τότε (1986) κεντρική λεωφόρο του Δήμου Αθηναίων στη συνοικία Νέου Κόσμου.
Γιος του ήταν ο επιφανής ιστορικός Φίλιππος Ηλιού (πέθ. 2004).
