Πολιτικός από την Ύδρα, γνωστός και με το προσωνύμιο Τζουμπές, εξαιτίας του ποδήρη μανδύα που φορούσε. Γεννήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου του 1802 και ήταν γιος του κοτσαμπάση του νησιού Γεωργίου Βούλγαρη. Αναμίχθηκε από νεαρά ηλικία στην πολιτική ζωή της Ύδρας κι έλαβε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του 1821. Υπήρξε πληρεξούσιος της Ύδρας σε όλες τις επαναστατικές εθνικές συνελεύσεις και μετά την απελευθέρωση αντιπολιτεύτηκε σφοδρά τον Καποδίστρια και τις πολιτικές του.
Μετά την άφιξη του Όθωνα επέστρεψε στην Ύδρα, όπου διετέλεσε δήμαρχος. Μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 διορίστηκε γερουσιαστής και τον Απρίλιο του 1847 ανέλαβε το Υπουργείο Ναυτικών στις κυβερνήσεις Κωλέτη και Τζαβέλα και στη συνέχεια το Υπουργείο Οικονομικών στην κυβέρνηση Κανάρη.
Το 1855 έγινε για πρώτη φορά πρωθυπουργός, διαδεχόμενος τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, σε μια κρίσιμη περίοδο για τη διεθνή θέση της χώρας, λόγω του Κριμαϊκού Πολέμου. Κατόρθωσε να παραμείνει στην εξουσία για δύο χρόνια, αφού κέρδισε μια εκλογική αναμέτρηση που χαρακτηρίστηκε για τη νοθεία του λαϊκού φρονήματος. Παραιτήθηκε, όμως, κατόπιν διαφωνίας με τον Όθωνα και υπήρξε από τους πρωταγωνιστές της έξωσής του τον Οκτώβριο του 1862.
Ανέλαβε την πρωθυπουργία στην κυβέρνηση που σχηματίστηκε αμέσως μετά με παλαιούς και νέους πολιτικούς. Κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του ξέσπασε η Κρητική Επανάσταση το 1866 και διατήρησε την ουδετερότητα. Τον Δεκέμβριο του 1866 η κυβέρνηση Βούλγαρη έχασε την πλειοψηφία και παραιτήθηκε για να επανέλθει δύο χρόνια αργότερα, όπου παρέμεινε στο προσκήνιο της πολιτικής ως το 1874.
Ο Δημήτριος Βούλγαρης, παρά την αναμφισβήτητη ευφυΐα του, δεν άφησε θετικά ίχνη στον κοινοβουλευτικό βίο της χώρας, παρά μόνον φαυλότητα και αντισυνταγματικές πρακτικές. Πολλές φορές ψήφιζε νόμους και τον προϋπολογισμό, χωρίς η Βουλή να βρίσκεται σε απαρτία. Η κοινή γνώμη εξεγέρθηκε και ο Χαρίλαος Τρικούπης δημοσίευσε στην εφημερίδα Καιροί το περίφημο άρθρο του Τις πταίει; το 1875.
Οι παραμείναντες βουλευτές κατακρίθηκαν και αποκλήθηκαν «στηλίται», όπως οι στιγματισθέντες, κατά την αρχαιότητα, των οποίων το όνομα αναγραφόταν σε ατιμωτική στήλη. Προ της γενικής κατακραυγής, ο Βασιλιάς Γεώργιος απέλυσε τον Βούλγαρη, η δε Βουλή τον παρέπεμψε στο Ειδικό Δικαστήριο για πλαστογραφία και αντιποίηση αρχής. Δύο εκ των υπουργών του, ο γαμπρός του Νικολόπουλος και ο Βαλασόπουλος, καταδικάστηκαν για δωροληψία. Τα γεγονότα της εποχής αυτής ονομάσθηκαν Στηλιτικά. Όλα αυτά προκάλεσαν κατάθλιψη στον Δημήτριο Βούλγαρη, που πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου του 1877.
Ο Νικόλαος Λεβίδης μας δίδει ένα ζωντανό πορτρέτο του υδραίου πολιτικού στα Απομνημονεύματά του. «Συνετός μεν, αλλά και βίαιος και εκδικητικός άμα τοις μεν φίλοις ενδοτικός, τοις δε αντιπάλοις ανένδοτός τε και επικίνδυνος. Κάτω πάντοτε νεύων τους οφθαλμούς του και ολίγα λέγων, υπό την ποδήρη αιατική περιβολή, τον τζουμπέ (διό και τζουμπές κοινώς εκαλείτο), προεκάλει τον σεβασμόν ειμή και τον φόβον. Διαχειριστής των δημοσίων χρημάτων τα μάλιστα φειδωλός και έντιμος, είπερ τις άλλος,υπήρξεν αναμφισβητήτως πάντοτε ανώτερος χρημάτων, μεγαλοπρεπής και υπερήφανος και λόγω έτι της επιφανούς οικογένειας, εξής κατήγετο και λόγω των υπηρεσιών, ας κατά την επανάσταση του 21,είχε προσφέρει τη πατρίδι, καίπερ νεώτατος την ηλικίαν ων. […] Η δε πολιτική δράσις του ανδρός κατάς μεν τας αρχάς του πολιτικού βίου αυτού και επί μακρά έτη υπήρξε φιλελευθέρα, περί το τέλος της ζωής του εξετράπη των τα μάλιστα φιλελευθέρων και κοινοβουλευτικοτάτων αρχών αυτού ανελεύθερος και σατραπικώτατος γενόμενος, και τούτου ένεκεν αδόξως τελευτήσας. […] Ως πολιτικός ρήτωρ ωμίλει μάλλον ή αγόρευε. Ωμίλει δε ουχί οργίλως, αλλά ταχέως, ελαφρότατα δε βατταρίζων (τσεβδίζων). […] Ανήρ εις άκρον φιλόθρησκος, παρηκολούθει τακτικώτατα την Θεία Λειτουργία εις τον Ναόν της Ζωοδόχου Πηγής.»
(sansimera.gr)
