Πετρόχτιστα σπίτια με τοξωτές εισόδους και λιθοσκέπαστες στέγες, εξαίρετα δείγματα γνήσιας ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής, γραφικά καλντερίμια, βρύσες και τρεχούμενα νερά είναι οι υπέροχες εικόνες που συναντούν όσοι φθάνουν στους Καλαρρύτες (Καλαρίτες), το ξακουστό χωριό των Ιωαννίνων με την πλούσια ιστορική κληρονομιά.
Χτισμένος σε βραχώδη πλαγιά του όρους Λάκμου, σε υψόμετρο 1.120, ο διατηρητέος οικισμός γνώρισε επί Τουρκοκρατίας (προπάντων, από τα μέσα του 18ου έως τις αρχές του 19ου αιώνα) οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη, με τους Καλαρρυτινούς να επιδίδονται στην εριουργία και την επεξεργασία των πρώτων υλών που προέρχονταν από την κτηνοτροφία. Η μεγάλη βιοτεχνική παραγωγή μάλλινων ειδών κατέστησε μάλιστα το χωριό σημαντικό εξαγωγικό κέντρο. Την ίδια περίοδο καλαρρυτινοί έμποροι και πραματευτάδες κατάφεραν να δημιουργήσουν εμπορικούς οίκους στην πόλη των Ιωαννίνων και σε μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα.
Αξιόλογο δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στους Καλαρρύτες
Επίσης, στους Καλαρρύτες άνθησε, υπό την προστασία του Αλή πασά, η τέχνη της αργυροχοΐας, με επιφανέστερους εκπροσώπους τον Αθανάσιο Τσιμούρη (Τζιμούρη), τους αδελφούς Δημήτριο και Νικόλαο Παπαγεωργίου και τον Γεώργιο Διαμαντή Μπάφα. Στα εργαστήρια ασημουργίας του χωριού κατασκευάστηκαν το 18ο και στις αρχές του 19ου αιώνα εξαίρετα εκκλησιαστικά και κοσμικά καλλιτεχνήματα, ενώ οι φημισμένοι καλαρρυτινοί τεχνίτες ανέπτυξαν αξιόλογη δραστηριότητα και στο εξωτερικό. Από τους Καλαρρύτες έλκει τις ρίζες της και η οικογένεια Bulgari (Βούλγαρη), που έχει δημιουργήσει τον παγκοσμίως γνωστό οίκο μόδας.
Το όμορφο ηπειρώτικο χωριό στολίζουν η γραφική πλατεία με τα χαρακτηριστικά σκαλιά και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1480), με αξιόλογο τέμπλο και τοιχογραφίες.
Ξεχωριστό χρώμα στην ευρύτερη περιοχή δίνουν ο ποταμός Καλαρίτικος με την πέτρινη γέφυρα, το επιβλητικό τοπίο στη διαδρομή από τους Καλαρίτες προς τη μονή Κηπίνας (Μυστράς) και η “αετοφωλιά” της Κηπίνας, σε ορθοπλαγιά πάνω από τον Καλαρίτικο. Το καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, αλλά πανηγυρίζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου (εορτή Ζωοδόχου Πηγής).
Αξιοσημείωτο είναι ότι κοντά στους Καλαρρύτες βρίσκεται το εξίσου μαγευτικό Συρράκο (Σιράκο). Τα δύο χωριά συνδέονται και με ενδιαφέρουσα περιπατητική διαδρομή.
