Οι ερευνητές του Αμερικανικού Ινστιτούτου Συμπεριφορικής Έρτευνας και Τεχνολογίας της Καλιφόρνια, με επικεφαλής τον ψυχολόγο Ρόμπερτ Επστάιν, σύμφωνα με τη βρετανική «Ντέιλ Μέιλ» και την αμερικανική «Ουάσιγκτον Ποστ», υποστηρίζουν ότι τα αποτελέσματα στις αναζητήσεις που κάνουν οι υποψήφιοι ψηφοφόροι στην μηχανή της Google, ασκούν σημαντική επίδραση στις προτιμήσεις των αναποφάσιστων. Το γεγονός αυτό, όπως αναφέρουν οι ερευνητές, μπορεί τελικά να κρίνει μια εκλογική αναμέτρηση, στην οποία υπάρχει μικρή απόσταση ψήφων ανάμεσα στους βασικούς διεκδικητές για την πρώτη θέση.
Στην εποχή μας, πριν τις εκλογές, πολλοί ψηφοφόροι «τσεκάρουν» μέσω Google κόμματα και υποψηφίους. Οι ερευνητές, χώρισαν τυχαία περίπου 1.800 Ινδούς εθελοντές σε ξεχωριστές ομάδες, ενώ η μηχανή αναζήτησης ήταν «πειραγμένη» έτσι ώστε σε κάθε ομάδα τεχνηέντως να εμφανίζονται με διαφορετική ιεραρχική σειρά τα αποτελέσματα.
Τα πειράματα έδειξαν ότι ανάλογα με το ποιός υποψήφιος ή κόμμα (στις ινδικές εκλογές) εμφανίζόταν πάνω-πάνω στις αναζητήσεις μέσω Google, οι ψηφοφόροι επηρεάζονταν σημαντικά στη διαμόρφωση της τελικής προτίμησής τους. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι, σε μερικές περιπτώσεις, η επίδραση της Google στις ψήφους μπορεί να φθάσει το 12% έως 15%. Όσο πιο ψηλά εμφανίζεται κάποιος υποψήφιος ή κόμμα στην ιεράρχηση των αποτελεσμάτων της αναζήτησης, τόσο κερδίζει «πόντους» στο εκλογικό σώμα.
Γι’ αυτό, άλλωστε, σύμφωνα με τους ερευνητές, εδώ και χρόνια αρκετές εταιρίες δαπανούν μεγάλα ποσά, ώστε να επηρεάζουν την εμφάνιση των προϊόντων και υπηρεσιών τους, «σπρώχνοντάς» τα προκειμένου να εμφανιστούν πιο ψηλά στις αναζητήσεις. Σε μια παρεμφερή έρευνα που η ίδια ερευνητική ομάδα είχε κάνει πέρυσι στις ΗΠΑ, είχε διαπιστώσει ότι η «χειραγώγηση» των αναζητήσεων μπορεί να «ανεβάσει» έναν υποψήφιο έως και 15% στις προτιμήσεις των αναποφάσιστων ψηφοφόρων.
Η νέα μελέτη, με αφορμή τις ινδικές εκλογές, έδειξε ότι ο ένας ή ο άλλος υποψήφιος μπορεί να αυξήσει περίπου 12% τα ποσοστά του, ανάλογα με τη σειρά που εμφανίζεται στο «ψαχτήρι» της Google. Παγκοσμίως, σύμφωνα με τους ερευνητές, πάνω από το 25% των εθνικών εκλογών κρίνονται με διαφορά κάτω του 3%. Όπως έδειξε η έρευνά τους, πιο ευάλωτοι στην «μαγεία» της Google είναι οι γυναίκες άνω των 35 ετών (το 19% επηρεάστηκαν) και οι άνεργοι (το 18%). «Πρόκειται για πολύ σοβαρό ζήτημα, για μια πραγματική απειλή κατά της δημοκρατίας», δήλωσε ο Επστάιν. «Αν και οι δύο υποψήφιοι προσπαθούν να ανεβάσουν τη θέση τους στις αναζητήσεις, τότε ανταγωνίζονται και δεν υπάρχει πρόβλημα.
Αν όμως η Google -που έχει μονοπώλιο στις αναζητήσεις στην Ινδία- υποστήριζε κάποιον υποψήφιο, εύκολα θα τον βοηθιούσε να εκλεγεί, χειραγωγώντας τις αναζητήσεις και κανένας δεν θα το έπαιρνε χαμπάρι. Αλλά ακόμη κι αν, χωρίς ανθρώπινη επέμβαση, ο αλγόριθμος αναζήτησης της εταιρείας υποστηρίξει κάποιον υποψήφιο, χιλιάδες ψήφοι θα κατευθυνθούν προς αυτόν», πρόσθεσε. Από την άλλη πάντως, η Google επιμένει ότι το σύστημά της είναι αμερόληπτο.
«Τα αποτελέσματα των αναζητήσεων αντανακλούν αυτό που συμβαίνει στο διαδίκτυο και εμείς διαφυλάσσουμε την ακεραιότητα των αλγορίθμων μας», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας και πρόσθεσε ότι καταβάλλεται συνεχής προσπάθεια για την περαιτέρω βελτίωση του συστήματός της. Αλλοι επικριτές του Επστάιν επισήμαναν ότι οι ψηφοφόροι έχουν πια πολλές άλλες πηγές πληροφόρησης και επηρεασμού, πέρα από τις μηχανές αναζήτησης, συνεπώς δεν θα έπρεπε να υπερτιμάται η επιρροή της Google.
Ο ελληνικής καταγωγής Παναγιώτης Μεταξάς, καθηγητής της επιστήμης των υπολογιστών στο Κολλέγιο Wellesley, που έχει ασχοληθεί με το θέμα, συμφώνησε ότι μια μηχανή αναζήτησης «μπορεί εν δυνάμει να ανατρέψει ένα εκλογικό αποτέλεσμα. Οι άνθρωποι πέφτουν εύκολα θύματα χειραγώγησης. Η διαφήμιση είναι πρωτίστως η επιστήμη της χειραγώγησης». Πρόσθεσε ότι η Google, επειδή έχει επίγνωση ότι όντως μπορεί να επηρεάσει τους ψηφοφόρους, προσπαθεί να παρουσιάζει όσο πιο αντικειμενικά τα αποτελέσματα των αναζητήσεων.
