Eνα μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα μνημείο, μήκους 35 μέτρων, ύψους 4 μέτρων και πλάτους 4 μέτρων, με περισσότερες από 30 μορφές ανθρώπων και ζώων και ζωφόρους μήκους πάνω από 50 μέτρα, που χρονολογείται στα 320-316 π.Χ., αποκαλύφθηκε στην Πύδνα και θα παρουσιαστεί στην 28η Επιστημονική Συνάντηση για τη Μακεδονία και τη Θράκη.
Μάλιστα οι αρχαιολόγοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας, Ματθαίος Μπέσιος και Αθηνά Αθανασιάδου, που έχουν φτιάξει και την αναπαράστασή του, θα αποκαλύψουν ότι πίσω από το μνημείο αυτό εντοπίστηκε ταφική συστάδα, ενώ εκτιμούν πλέον ότι κατασκευάστηκε από κάποια ισχυρή οικογένεια εταίρων της Πύδνας, τα μέλη της οποίας πήραν μέρος στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και γύρισαν φορτωμένα χρυσάφι.
«Παρότι εντυπωσιακό και μοναδικό για όλη τη χώρα, το μνημείο της Πύδνας δεν ανήκει σε βασιλείς. Η Ολυμπιάδα, όπως είναι γνωστό, θανατώθηκε και τάφηκε εκεί, αλλά δεν μπορεί επ’ ουδενί να συσχετιστεί με το συγκεκριμένο μνημείο, που ανήκει σε οικογένεια βασιλικών εταίρων, των οποίων τα ονόματα μάλλον δεν θα μάθουμε ποτέ», είπε στο «Εθνος» ο κ. Μπέσιος, προσθέτοντας ότι πίσω από το μνημείο εντοπίστηκαν ένας διθάλαμος μακεδονικός τάφος και ένας κιβωτιόσχημος, που συλήθηκαν και λιθολογήθηκαν ήδη από την αρχαιότητα.
Οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει τη θεμελίωση του επιτύμβιου βάθρου και κομμάτια από τον διάκοσμό του, ενώ είναι πεισμένοι πως παρέμεινε «όρθιο» μόλις λίγα χρόνια και καταστράφηκε πιθανότατα κατά την πολιορκία της Ολυμπιάδας στην Πύδνα το 317-316 π.Χ. από τον Κάσσανδρο. «Είχαμε δηλαδή ένα Damnatio Memoriae (καταστροφή μνήμης) μίας οικογένειας που στήριζε την Ολυμπιάδα, στη διάρκεια των εμφύλιων συγκρούσεων για τη διαδοχή του θρόνου του Μ. Αλεξάνδρου.
Τα κομμάτια που έχουμε βρει είναι σχεδόν ανέπαφα από τις καιρικές συνθήκες και τον χρόνο, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έμειναν σύντομο χρονικό διάστημα στο? φως», ανέφερε ο κ. Μπέσιος.
Μέχρι στιγμής έχουν περισυλλεγεί οι κορμοί τριών ανδρικών αγαλμάτων, ένας κορμός λιονταριού, μία κεφαλή αλόγου, καθώς και ένας μαρμάρινος λέβητας, που αρχικά έφερε προτομές γρυπών (μυθικά τέρατα με σώμα λιονταριού και κεφάλι αλόγου).
Από τα γλυπτά ξεχωρίζει ο κορμός θωρακοφόρου ιππέα υπερφυσικού μεγέθους, ένας άλλος ανδρικής μορφής, μάλλον μεσήλικα, τυλιγμένης στη χλαμύδα και στο κέντρο του εντυπωσιακού μνημείου μία πολυπρόσωπη κατά πάσα πιθανότητα σκηνή αποχαιρετισμού πολεμιστών, ενώ αριστερά και δεξιά της κεντρικής σύνθεσης έχουν βρεθεί ελάχιστα στοιχεία που οδηγούν σε σκηνή κυνηγιού και πιθανότατα μάχης.
Από τη σκηνή του κυνηγιού έχουν βρεθεί ο κορμός λιονταριού και θραύσματα από κυνηγετικά σκυλιά και από τη σκηνή της μάχης το κάτω άκρο ενός ίππου και ένα μικρό κομμάτι από τόξο.
Το τμήμα ρύγχους λιονταριού αποδίδεται σε λεοντή και φαίνεται να ανήκει σε άγαλμα του Ηρακλή ή -το πιο πιθανό- του Μ. Αλεξάνδρου.
«Είναι οπωσδήποτε μία πρωτόγνωρη μορφή για τα δεδομένα του ελληνικού χώρου, τα πρότυπά της όμως μπορούν να αναζητηθούν σε ανάλογα μνημεία της Μικράς Ασίας, που ήδη είχαν αντικρίσει οι Μακεδόνες κατά την εκστρατεία τους στην Ανατολή. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού ή το μνημείο των Νηρηίδων», μας είπε η Α. Αθανασιάδου, ενώ για την κατασκευή του εκτίμησε ότι πιθανότατα γλύπτης ήταν ο Λύσιππος ή ο Λεωχάρης ή και οι δύο μαζί.
«Κεντρικό πρόσωπο φυσικό είναι να αποτέλεσε η μορφή του θεοποιημένου ήδη Μ. Αλεξάνδρου. Η αλεξανδρολατρεία μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι δεδομένη, ειδικά για τον πυρήνα του μακεδονικού βασιλείου αλλά και στις κτήσεις της Ανατολής. Αν είναι σωστές οι υποθέσεις μας για το μνημείο της Πύδνας, θα είχαμε σε αυτό, δίπλα στον μεγάλο στρατηλάτη, μέλη της συγκεκριμένης οικογένειας βασιλικών εταίρων να συμμετέχουν σε σκηνή μάχης και βασιλικού κυνηγιού», σημείωσε ο κ. Μπέσιος.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
