Μία μοναδική ατμόσφαιρα βιώνουν όσοι βρεθούν τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ στην ακολουθία του Μυστικού Δείπνου και των Παθών στις Ιερές Μονές των Αγίων Μετεώρων.
Οδηγός σε αυτήν τη μοναδική ατμόσφαιρα είναι ο πρόεδρος του Συλλόγου Μετεώρων Λιθόπολις, για τη διαφύλαξη και ανάδειξη της Αγιομετεωρήτικης Κληρονομιάς, Γρηγόρη Καλύβα.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η Μοναστική Πολιτεία των Αγίων Μετεώρων γνωρίζει μία αναδημιουργία σε όλα τα επίπεδα, τόσο στην εγκαταβίωση νέων μοναχών και την κοινοβιακή ζωή και οργάνωση των Ιερών Μονών όσο και στην κτιριακή ανασυγκρότησή τους.
Η Αγιομετεωρίτικη Μοναστική Κοινότητα και γενικότερα το περιεχόμενο της Αγιομετεωρίτικης Κληρονομιάς γίνονται πρεσβευτές ορθοδοξίας, ελληνισμού, παιδείας, ιδανικών και πολιτισμού σε όλο τον κόσμο.
Τη Μεγάλη Πέμπτη, στο Βαρλαάμ, όταν χτυπά η καμπάνα γύρω στις επτά οι πιστοί αρχίζουν την ανάβαση στον ιερό βράχο, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καλύβας. Οι δώδεκα ευαγγελικές περικοπές εξιστορούν την πορεία του Θεανθρώπου προς τον Γολγοθά, ώσπου ακούγεται το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…», με τον ηγούμενο αρχιμανδρίτη Ισίδωρο να κρατά στα χέρια του τον Εσταυρωμένο. Μετά από λίγο ακούγεται το «Ήλι Ήλι λαμά σαβαχθανί» και το τετέλεσθαι του Θεανθρώπου μέσα από την ανάγνωση των Ευαγγελίων. Οι πιστοί κατεβαίνουν τα σκαλιά του μοναστηριού, πιστεύοντας πως, ίσως, βαθιά μέσα στην ψυχή τους συντελέσθηκε ένα θαύμα, μία μεταμόρφωση, ψυχική και πνευματική.
Η ίδια ατμόσφαιρα επικρατεί και τη Μεγάλη Παρασκευή με το «Η Ζωή εν τάφω».
Η Ανάσταση και η Λαμπρή στην Καλαμπάκα
Η πένθιμη Μεγάλη Παρασκευή, με το « Η Ζωή εν τάφω» και το «Ω γλυκύ μου έαρ», τελειώνει με την περιφορά των επιταφίων των τεσσάρων ενοριών (Αγ. Βησσαρίωνα, Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης, Κοιμ. Θεοτόκου και Οσίων Μετεωριτών Πατέρων) της Καλαμπάκας. Με το «Χριστός Ανέστη» που εκφωνεί ο μητροπολίτης Σταγών και Μετεώρων Σεραφείμ, οι καμπάνες ηχούν, πλέον, χαρμόσυνα, η εικόνα της εκκλησίας και των πιστών αλλάζει. Τη θλίψη διαδέχεται και η χαρά του Αναστάντος Χριστού. Ο οβελίας έχει την τιμητική του, όπως και τα κόκκινα αυγά, οι χοροί και τα τραγούδια, οι ανταλλαγές ευχών που κρατούν μέχρι το απόγευμα της ημέρας του Πάσχα.
Άλλα μοναστήρια
Σύμφωνα με τον κ. Καλύβα, και τα υπόλοιπα μοναστήρια (Σταγιάδων, Χρυσίνου, Σιαμάδων, Αγ. Θεοδώρων, Βυτουμά) δίνουν την πνευματική αίγλη κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Ο επισκέπτης έχει τη μοναδική ευκαιρία να μεταλάβει αυτής της πνευματικότητας που καταυγάζουν αυτές τις άγιες μέρες τα Μετέωρα και τα άλλα μοναστήρια της περιοχής αλλά και να νιώσει την τοπική φιλοξενία σε ένα φυσικό περιβάλλον των χρημάτων και των αρωμάτων. Την Κυριακή του Πάσχα, η περιοχή μεταβάλλεται σε ένα απέραντο πανηγύρι, με το ψήσιμο του οβελία να αποτελεί επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η Κυριακή του Πάσχα είναι, πράγματι, ημέρα της «λαμπρής» και της «πανηγύρεως» όπως είθισται να την αποκαλεί ο λαός μας.
Όμως, η «Πασχαλιά» πέρα από το θρησκευτικό μέρος έχει και την πολιτιστική της διάσταση και ο λαός μας μέσα από τον πλούτο των εκφάνσεών του έχει χαρακτηρίσει τις εκδηλώσεις αυτές «πασχαλιόγιορτα», τα οποία γνωρίζουμε από την αναφορά που κάνει στο βιβλίο «Λαογραφικά Καλαμπάκας» ο αείμνηστος Στέφανος Θανασούλας, στοιχεία των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα. «… Με ζωγραφιστή στα πρόσωπα όλων την πασχαλιάτικη χαρά έστηναν τρανό χορό με “μπροστάρη” τoν δήμαρχο. Κοντά του οι προεστοί κι ακολουθούσαν κατά την ηλικία τους οι άντρες και τα ανύπαντρα παλικάρια. Ύστερα πιάνονταν οι γυναίκες με τη σειρά κι αυτές κατά τα χρόνια τους. Κι ακολουθούσαν όλες μαζί στη σειρά οι νεόνυμφες στα νυφικά τους ντυμένες και κοντά κορίτσια της παντρειάς. όμορφα, με το φουστάνι που έραψαν για τη Λαμπρή. Γιατί έπρεπε να το φορέσουν στον χορό της Πουλιάνας, όπου πολλά νυφοδιαλέγονταν αυτές τις μέρες και γίνονταν αρραβωνιάσματα πολλά. Mε μικρότερα αγόρια και κορίτσια που μπαιναν κι εκείνα από κοντά έκλεινε ο τρανός γύρος, που πολλές φορές δίπλωνε. Πιασμένοι όλοι από τα χέρια άρχιζαν τo χορό, τον ένα με τούτο το τραγούδι, τον άλλο με διαφορετικό, ενώ σε άλλον πιασμένοι όλοι από το μπράτσο αλλιώτικο έλεγαν τραγούδι. Άρχιζαν να τραγουδούν στίχο-στίχο πρώτα οι άντρες κι επαναλάμβαναν αμέσως τα ίδια οι γυναίκες».
Σήμερα, στον μικρό χώρο που απέμεινε πια στην Πουλιάνα, αρκετοί Καλαμπακιώτες στήνουν χορό αυτές τις γιορτινές μέρες, όχι όμως με την ανυπόκριτη χαρά και ξεγνοιασιά των παλιών καιρών.
