Ο Αγιος Κωνσταντίνος ήταν ο πρώτος βασιλιάς των χριστιανών, γιος του Κων/νου του Χλωρού και της Αγίας Ελένης. Γεννήθηκε στη Ναϊσσό της Δαρδανίας(3ος αι).
Όταν το 312 έμαθε ότι ο Μαξέντιος και ο Μαξιμίνος ενώθηκαν εναντίον του, πραγματοποίησε εκστρατεία στην Ιταλία. Προχωρώντας προς τη Ρώμη εναντίον τους, είδε στον ουρανό μετά το μεσημέρι φωτεινότατο σταυρό που έφερε την επιγραφή: «Εν τούτω νίκα». Κατασκεύασε σημαία, λάβαρο και αποτύπωσε το σημείο του Σταυρού και νίκησε κατά κράτος το Μαξέντιο και αργότερα τον Λικίνιο. Έτσι ο Κων/νος έμεινε αυτός μονάρχης της Δύσεως και της Ανατολής.
Με διάταγμα περί ανεξιθρησκείας του Κωνσταντίνου (313 μ.Χ.) έπαψαν όλοι οι διωγμοί εναντίον των χριστιανών, και θριάμβευσε ο χριστιανισμός. Το 325 συγκροτήθηκε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια της Μ. Ασίας, την οποία και προσφώνησε αυτοπροσώπως. Το 328 έθεσε στο Βυζάντιο τα θεμέλια της Κων/πολης ως πρωτεύουσας. Απεβίωσε το 337, αφού πρώτα ζήτησε και δέχτηκε το άγιο Βάπτισμα.
Η μητέρα του Ελένη, βρήκε τον Τίμιο Σταυρό στους Αγίους Τόπους. Και ο ίδιος την τίμησε, όταν στη μεγάλη πλατεία της Κωνσταντινούπολης έκτισε δυο στήλες, μία δική του και μία της Αγίας Ελένης, που έφερε την επιγραφή: «Εις Άγιος εις Κύριος Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός, Αμήν».
Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη τους στις 21 Μαΐου
ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ
Μέγας Κωνσταντίνος
Ρωμαίος αυτοκράτορας (324-337). Ονομάστηκε Μέγας για το πολυσύνθετο έργο του, που επηρέασε άμεσα ή έμμεσα την παγκόσμια ιστορία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο και Ισαπόστολο, επειδή υποστήριξε παντοιοτρόπως τον Χριστιανισμό. Η μνήμη του συνεορτάζεται μαζί με αυτή της μητέρας του Αγίας Ελένης στις 21 Μαίου. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δεν τον θεωρεί Άγιο, επειδή βαρύνεται με την δολοφονία του γιού του Κρίσπου και της δεύτερης συζύγου του Φαύστας.
Ο Φλάβιος Βαλέριος Αυρήλιος Κωνσταντίνος (Flavius Valerius Aurelius Constantinus) γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου του 272 στην Ναϊσσό της Άνω Μοισίας (σήμερα Νις Σερβίας) και ήταν γιός του ρωμαίου αξιωματικού Κωνστάντιου Χλωρού και της συζύγου ή παλλακίδας του Ελένης.Έμαθε τα εγκύκλια γράμματα κοντά στον πατέρα του και από νεαρής ηλικίας κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό, όπου διακρίθηκε για τις διοικητικές του ικανότητες και την εν γένει προσωπικότητά του. Η προώθηση του πατέρα του στα ανώτατα κλιμάκια της αυτοκρατορίας βοήθησε και την δική του ανέλιξη στην στρατιωτική ιεραρχία της Ρώμης.
Το 305 ακολούθησε τον πατέρα στην εκστρατεία του στην Μεγάλη Βρετανία και μετά τον θάνατό του (7 Ιουλίου του 306) ανακηρύχθηκε από τα στρατεύματα διάδοχός του με τον τίτλο του Αυγούστου στο Εβόρακο (σήμερα Γιορκ). Σε μιά περίοδο μεγάλων εντάσεων στην αυτοκρατορία εξαιτίας της πολυαρχίας, ο Κωνσταντίνος θέλησε να γίνει κυρίαρχος πρώτα στο Δυτικό τμήμα και στην συνέχεια στο Ανατολικό. Γι’ αυτό έπρεπε πρώτα να επικρατήσει του άλλου Αύγουστου της Δύσης, του Μαξέντιου.
Οι στρατοί του Κωνσταντίνου και του Μαξέντιου συναντήθηκαν τον Οκτώβριο του 312 στα περίχωρα της Ρώμης, κοντά στην Μουλβία γέφυρα του Τίβερη.Την παραμονή της μάχης, στις 27 Οκτωβρίου, ο Κωνσταντίνος είδε το περίφημο όραμά του, σύμφωνα με το οποίο ακτίνες φωτός σχημάτισαν στον ουρανό ένα σταυρικό σύμπλεγμα με την φράση “Εν τούτω Νίκα”. Το περιστατικό αυτό, το οποίο το θεώρησε ως “θεία έμπνευση” σε συνδυασμό με τις στρατιωτικές του ικανότητες, τον οδήγησαν την επομένη (28 Οκτωβρίου) σε μιά περηφανή νίκη επί του Μαξέντιου, που τον κατέστησε κυρίαρχο της Δύσης.
Παρότι δεν είχε την παραμικρή σχέση με τον Χριστιανισμό, διείδε την δυναμική της θρησκείας αυτής και αποφάσισε να την υιοθετήσει και να την εντάξει στη πολιτική του. Το 313 υπέγραψε με τον σύμμαχό του στην Ανατολή Λικίνιο το “Διάταγμα των Μεδιολάνων”, με το οποίο κατοχυρωνόταν η αρχή της ανεξιθρησκείας και της θρησκευτικής ελευθερίας στην επικράτειά του. Το έδαφος είχε προετοιμαστεί από το 311 με το διάταγμα του αυτοκράτορα Γαλέριου, που έπαυε τους διωγμούς κατά των χριστιανών.
Οι φιλοδοξίες του Κωνσταντίνου δεν σταματούσαν με την επικράτησή του στην Δύση. ΄Ηθελε να κυριαρχήσει σε όλη την αυτοκρατορία και για αυτό πολύ γρήγορα ήλθε σε σύγκρουση με τον σύμμαχό του στην Ανατολή και γαμπρό του Λικίνιο (Ο Λικίνιος ήταν σύζυγος της αδελφής του Κωνσταντίνου, Κωνσταντίας). Ο Κωνσταντίνος επικράτησε σε σειρα μαχών και ναυμαχιών και το 324 έγινε κυρίαρχος σε ολόκληρη την αυτοκρατορία.
Μετά την επικράτησή του, κύριο μέλημα του Κωνσταντίνου ήταν η ανόρθωση της παραπαίουσας αυτοκρατορίας. Με μιά σειρά μεταρρυθμίσεων που πραγματοποίησε, αποκατέστησε την ενότητα της αυτοκρατορικής εξουσίας και περιόρισε τις κεντρόφυγες τάσεις με την κατάργηση των αξιωμάτων του Αύγουστου και του Καίσαρα, ενώ περιόρισε σημαντικά τις εξουσίες της Συγκλήτου. Στο οικονομικό πεδίο, έκοψε νέο νόμισμα, το σόλιδο και προέβη σε μαζικές αγορές χρυσού, που όχι μόνο το σταθεροποίησαν, αλλά το κατέστησαν το σταθερότερο νόμισμα στην διεθνή αγορά μεχρι τον 11ο αιώνα. Στο διοικητικό πεδίο, η μεταφορά της πρωτεύουσας απο την Ρώμη στην Νέα Ρώμη ή Κωνσταντινούπολη, ήταν καθοριστικής σημασίας για την ριζική ανανέωση της αυτοκρατορίας που επιδίωκε ο Κωνσταντίνος. Τα εγκαίνια της νέας πρωτεύουσας έγιναν με ιδιαίτερη λαμπρότητητα στις 11 Μαίου του 330.
Η εύνοια του Κωνσταντίνου προς την εκκλησία εκδηλώθηκε με το σταθερό του ενδιαφέρον για την αποκατάσταση της εσωτερικής της ενότητας, που είχε διαραχθεί από την αίρεση του Αρειανισμού. Γι’ αυτό το λόγο συγκάλεσε το 325 στην Νίκαια της Βιθυνίας την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, που καθόρισε το δόγμα του Χριστιανισμού(“Πιστεύω”). Λίγο πριν από τον θάνατό του στις 22 Μαίου του 337, ο Κωνσταντίνος βαπτίστηκε χριστιανός.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος είχε νυμφευθεί δύο φορές:Το 303 την Μινερβίνη με την οποία απέκτησε ένα γιό,τον Κρίσπο και το 307 την Φαύστα, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά, τον Κωνσταντίνο, τον Κωνστάντιο, τον Κώνστα, την Κωνσταντίνα και την Ελένη. Το 326 ο Κωνσταντίνος έδωσε εντολή για την δολοφονία του μεγαλύτερου γιού του Κρίσπου και της δεύτερης συζύγου του Φαύστας,επειδή, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, τους υποπτευόταν, ότι διατηρούσαν ερωτική σχέση. Εξ΄αυτού του λόγου η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δεν αναγνωρίζει τον Μέγα Κωνσταντίνο ως Άγιο.
Aγία Ελένη
Μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, την οποία η Χριστιανική Εκκλησία ανακήρυξε ισαπόστολο μαζί με τον γιο της. Η μνήμη του Κωνσταντίνου και της Ελένης συνεορτάζεται στις 21 Μαΐου από την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη της Αγίας Ελένης στις 18 Αυγούστου.
Η Φλαβία Ιουλία Έλενα (Flavia Julia Helena) γεννήθηκε το 247 με 250 στο Δρέπανο της Βιθυνίας (νυν Χερσέκ Τουρκίας) και ήταν ταπεινής καταγωγής. «Stabularia» την αποκαλεί ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων, δηλαδή κορίτσι που εργάζεται σε πανδοχείο.
Το 270 παντρεύτηκε τον ρωμαίο αξιωματικό Κωνστάντιο Χλωρό (250-306) και δύο χρόνια αργότερα γέννησε τον Κωνσταντίνο. Κατ’ άλλη εκδοχή, η Ελένη ήταν παλλακίδα του Κωνστάντιου, την οποία αυτός ουδέποτε νυμφεύτηκε.
Όταν ο Κωνστάντιος επρόκειτο να γίνει καίσαρας της Γαλατίας, εξαναγκάστηκε να διαζευχθεί την Ελένη, λόγω της λαϊκής καταγωγής της, την οποία η ρωμαϊκή νομοθεσία θεωρούσε ασυμβίβαστη με την άνοδο σε υψηλά αξιώματα της αυτοκρατορίας. Ο Κωνστάντιος νυμφεύτηκε τη Θεοδώρα, ανιψιά του Αυγούστου της Δύσης Μαξιμιανού και η Ελένη έφυγε τότε για την Ανατολή, όπου ζούσε ταπεινά, έχοντας την αμέριστη συμπαράσταση του γιου της. Ο Κωνσταντίνος τής απένειμε τον τίτλο της αυγούστας, εξέδωσε νομίσματα με τη μορφή της και μετονόμασε τη γενέτειρά της σε Ελενόπολη.
Όταν αργότερα ο Κωνσταντίνος έγινε αυτοκράτορας, η Ελένη αποφάσισε να κάνει έρευνες για την ανεύρεση του τάφου και του σταυρού του Χριστού. Το 326 έφθασε στην Παλαιστίνη και ύστερα από πολλές δυσκολίες βρήκε τον Τίμιο Σταυρό και στη συνέχεια χρηματοδότησε την ανέγερση χριστιανικών ναών σε πολλά μέρη της αυτοκρατορίας. Αργότερα, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου πέθανε μεταξύ του 328 και 330, σε ηλικία περίπου 80 ετών.
