Νέα Φιλαδέλφεια: “Η Ιστορία συνεχίζεται”
Ἡ ἱστορία του ὀνόματος της Φιλαδέλφειας, ξεκινά το 189 π.Χ. στην Ἰωνία ἀπό τον βασιλιά Εὐμένη τον Β’ της Περγάμου τήν ὁποῖα ἀφιέρωσε στόν ἀδελφό καί διάδοχό του ‘Ἄτταλο Β’ τόν Φιλάδελφο.
Ὀνομάστηκε Φιλάδελφος καί ἔδωσε τό ὄνομά του στήν πόλη, ὄχι μόνο ἐξαιτίας του
εἴρηνικού καί πνευματικού του ἔργου, ἄλλά γιατί ἐπέδειξε ἄφοσίωση στόν ἄδελφό του καί πρωτότοκο γιό της οἰκογένειας, χωρίς ποτέ να ἄμφισβητήσει το θρόνο ἀπό αυτόν.
Κατ’ άλλες πληροφορίες, ἡ ἑλληνική πόλη της Φιλαδέλφειας της Λυδίας χτίστηκε το 130 μ.X. πάνω στά ἔρείπια της ἄρχαίας πόλης Kαλλατήβου από τον βασιλιά Ἄτταλο B’, τον Φιλάδελφο, γιό του Ἀττάλου.
Γιά τήν στρατιωτική φύλαξη της πόλης, ἐγκαταστάθηκαν Μακεδόνες ἄποικοι από τις γύρω περιοχές. Ὁ Ἀτταλος Β’ προστάτευε ἰδιαιτέρα τα γράμματα και τις τέχνες. Κατασκεύασε μάλιστα πολλά καλλιτεχνικά μνημεῖα με γνωστότερο την “στοά του Ἀττάλου”.
Ἡ πόλη ἦταν στολισμένη με πολλούς ναούς που ἦταν ἄφιερωμένοι στούς 12 θεούς του Ὀλύμπου.
Λόγω τής πνευματικῆς καί πολιτιστικῆς της ἄνθισης ἔλαβε τήν προσωνυμία «Μικραί Ἀθήναι».
Ὁ ‘Ἄτταλος ὁ Γ’ ἐλλείψει κληρονόμων, κληροδότησε τήν πόλη στούς Ρωμαίους μετά τον θάνατό του τό ἔτος 133 π.Χ.
Οἱ Ρωμαῖοι τήν συμπεριέλαβαν στήν Ἐπαρχία τής Ἀσίας πού δημιούργησαν, ἡ ὁποῖα περιέλαβε τήν Ἰωνία καί τό ἀρχαῖο Βασίλειο της Περγάμου.
Ἡ Φιλαδέλφεια ἀναφέρεται ὦς μία ἀπό τίς ἑπτά ἐκκλησίες της Ἀσίας στήν Ἀποκάλυψη του Ἰωάννη. Οἱ κάτοικοί της γνώρισαν τον Χριστιανισμό ἀπό το κήρυγμα του Ἀποστόλου Παύλου.
Ἡ ἐκκλησία της ἀπέκτησε μεγάλη σπουδαιότητα κατά τους πρωτοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους. Ὁ τίτλος του ἐπισκόπου Φιλαδελφεῖας παραμένει ἀκόμη ὦς τίτλος, τόσο για την Καθολική Ἐκκλησία ὅσο καί γιά τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, το ὁποῖο ἐκλέγει μέχρι σήμερα «Μητροπολίτη Φιλαδελφείας, ὑπέρτιμο καί ἔξαρχο Λυδίας». Τελευταῖος ἐπίσκοπος Φιλαδελφεῖας με ποίμνιο ἦταν ὁ μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χρυσόστομος Χατζησταύρου.
Ἡ Φιλαδέλφεια ἦταν ἀνεξάρτητη πόλη, ὑπό τήν ἐπιρροή τῶν ἰπποτών της Ρόδου, ὅταν κατελήφθη ἀπό τόν Σουλτάνο Βαγιαζῆτ τόν Α΄ καί μικρή χριστιανική δύναμη ὑπό τόν Μανουήλ Παλαιολόγο. Δώδεκα χρόνια ἀργότερα κατελήφθη ἀπό τον Ταμερλάνο, ὁ ὁποῖος ἔκτισε τεῖχος με τα σώματα τῶν αἰχμαλώτων του.
Λόγω τῆς λαμπρῆς ἱστορῖας τῆς Φιλαδέλφειας καί τῆς ἰδιαίτερης θέσης που κατεῖχε ἡ ἐκκλησία της, ὁ ἀμερικανός κουάκερος Ουϊλιαμ Πέν μέ τήν “Ἐταιρεῖα τῶν Φίλων” ἔκτισε στήν Ἀμερική μία νέα πόλη πού τῆς ἔδωσε τό ὄνομα Φιλαδέλφεια, μία ἀπό τίς μεγαλύτερες πόλεις τῶν Η.Π.Α σήμερα.
Ἡ ἀρχαῖα Φιλαδέλφεια εἶναι ἡ σημερινή πόλη της Τουρκίας Ἀλά-Σεχίρ πού σημαίνει «πόλη του Θεοῦ» (ἔτσι ὀνομάζεται μέχρι καί σήμερα) ἡ Ἀλαστέρ, που σημαίνει «ὄμορφη πόλη».
καί εἶναι κτισμένη στους βορειοανατολικούς πρόποδες του Τμώλου καί στά νότια της κοιλάδας τῶν Σάρδεων. Τήν ἴδια κοιλάδα διασχίζει ἡ σιδηροδρομικῆ γραμμή Σμύρνη-Ἀφιόν Καραχισάρ, στο 169ο χλμ τῆς ὁποῖας βρίσκεται ἡ Φιλαδέλφεια.
Ἕνα ἀπό τά τελευταῖα βυζαντινά προπύργια στή Μικρά Ασία ἦταν καί ἡ Φιλαδέλφεια.
Ἡ Φιλαδέλφεια, με τούς 7.000 Ἕλληνες κατοίκους, ἀπελευθερώθηκε ἀπό τόν ἑλληνικό στρατό στίς 11 Iουνίου του 1920, ἔπεσε καί πάλι στά χέρια τῶν Tούρκων τόν Aὔγουστο του 1921.
Οἱ Ἕλληνες κάτοικοί της τήν ἐγκατέλειψαν στή Μικρασιατική καταστροφή καί πολλοῖ ἀπό αυτούς ἐγκαταστάθηκαν στην Ἀττική δημιουργῶντας τήν Νέα Φιλαδέλφεια.
Μετά την ὑπογραφή τῆς συνθήκης τῆς Λωζάνης στίς 24 Ἰουνίου του 1923, ἀποφασίστηκε ἡ ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν.
Ἡ συνθήκη ὑποχρέωνε να μετακινηθοῦν οἱ μη Μουσουλμάνοι τῆς Μικράς Ἀσίας, τού Πόντου, τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης καί Κωνσταντινουπόλεως, ἐξαιρουμένων ὅσων εὐρίσκοντο στήν Κωνσταντινούπολη πρίν τό 1918.
Οἱ Μουσουλμάνοι τῆς Ἑλλάδος ἔπρεπε να πᾶνε στήν Τουρκία ἐξαιρουμένων ὅσων εὐρίσκοντο στήν Δυτικῆ Θράκη.
Ἐμπνευστῆς τῆς γενοκτονίας τῶν Ἑλλήνων, ἦταν ὁ Γερμανός Στρατηγός Liman Fon Sanders πού μαζί μέ τόν συνταγματάρχη Moltke καί τόν βαρῶνο Von der Goltz ἦταν οἱ ἀναδιοργανωτές καί ἐκπαιδευτές του Τουρκικοῦ στρατοῦ. Ἐκτελεστικά ὄργανα οἱ Ταλαάτ, Ἐμβέρ, Τζεμάλ, Μουσταφᾶ Κεμάλ καί Τοπάλ-Ὀσμάν.
Γιά τίς ὑπηρεσῖες του, ἀπενεμήθη ἀργότερα ἀπό τούς Τούρκους στόν Liman Fon Sanders ὁ τίτλος τοῦ Πασᾶ.
Ἔδωσε ὀδηγῖες στούς Τούρκους προκειμένου νά ἐξαφανίσουν Ἕλληνες, Ἀρμένιους, Πόντιους καί ὅποιους ἄλλους θεωροῦσαν ὦς ἀπειλῆ, νά τούς ὑποχρεώσουν νά κάνουν πορεῖες στά κακοτράχαλα καί ἔρημα ἐδάφη τῆς ἀνατολικῆς Τουρκῖας περνῶντας μέσα ἀπό τουρκικά χωριά, βεβαιώνοντας ὅτι ἔτσι θά ἐξαντληθοῦν καί θά ἐξαφανιστοῦν οἱ ἐνοχλητικοί.
Ὅσοι σώθηκαν καί κατάφεραν νά ἔλθουν στήν Ἑλλάδα ἦρθαν χωρῖς να ἔχουν στά χέρια τους το παραμικρό παρά μόνον ὅτι φοροῦσαν.
Αὐτοι ἦταν οἱ πρόσφυγες της Μικρᾶς Ἀσίας, τού Πόντου καί τού Καυκάσου.
Μία ἄλλη κατηγορία προσφύγων, οἱ «ἀνταλλάξιμοι», ὅπως τους ἔλεγαν, ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη καί τήν Ἀνατολικῆ Θράκη ἦταν πιό τυχεροί.
Βάσει τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάνης, μπόρεσαν νά φέρουν μαζί τους ἀρκετά ἀπό τά ὑπάρχοντά τους, ἄν καί στή διαδρομή τους μέχρι την Ἑλλάδα ὑπέστησαν ἐπιθέσεις καί ἀρπαγές, ὄχι μόνο ἀπό τούς Τούρκους.
Παρ’ ὅλη τη συμφορά τους, οἱ πρόσφυγες ἔφεραν στήν Ἑλλάδα ἕναν ἄλλο τρόπο σκέψης καί συμπεριφορᾶς.
Στη Νέα Φιλαδέλφεια ἦρθαν δύο κύματα προσφύγων.
Οἱ πρῶτοι ἐγκαταστάθηκαν στά σπίτια πού εἶχαν ἤδη κτισθεῖ.
Τό δεύτερο κύμα προῆλθε ἀπό τούς πρόσφυγες πού εἶχαν ἐγκατασταθεῖ σέ παράγκες στούς Ἀμπελοκήπους καί οἱ ὁποῖες καταστράφηκαν ἀπό πυρκαγιά καί γι’ αὐτό τους ἀποκαλούσαν πυροπαθεῖς τῶν Ἀμπελοκήπων.
Ὁ συνοικισμός χτίστηκε ἀπό τό Ὑπουργεῖο Κοινωνικῆς Προνοῖας σέ ἀπαλλοτριωμένη ἔκταση, πού ἀνῆκε στόν Πανάγιο Τάφο, ἐπονομαζόμενη Δονοράδες ἀλλά καί σε ἀπαλλοτριωμένα κτήματα Μενιδιατῶν.
Μέχρι τήν ἐγκατάσταση τῶν προσφύγων ἡ περιοχῆ με πολλές μικρές ἀγροικῖες καί ἕνα μικρό χωριό. Tό 1897 ὁ Ποδονίφτης εἶχε 19 κατοίκους. Tο 1920 εἶχε 110. Στίς ἀρχές τού 20ού αἰῶνα ἦταν ἄλλωστε μία καθαρά ἀγροτικῆ περιοχῆ, μέ ἀμπελῶνες, ἐλαιοπερίβολα καί λαχανόκηπους καί λίγο ἀργότερα στούς 110 κατοίκους θά προστεθοῦν καί 48 ἀγρότες τῶν διπλανῶν περιοχῶν.
Δύο μεγάλες οἰκογένειες Μενιδιατῶν πού κατοικούσαν στήν περιοχῆ, ἦταν οἱ: Προκοπίου καί Παπανίκα.
Ἀνεπιβεβαίωτες πληροφορίες ἀναφέρουν ὅτι στήν περιοχῆ θά κτίζονταν οἰκίες γιά στρατιωτικούς, ἀλλά λόγω τῶν γεγονότων ἡ πολιτεῖα ἀναγκάστηκε να στεγάσει τούς πρόσφυγες.
Ἐπισήμως ποτέ δέν ὑπῆρχαν τέτοια σχέδια και ὁσα ἔχουν ἀκουστεῖ κατά καιρούς ἀποτελοῦν ἀποκυήματα φαντασίας.
Ἡ παλαιᾶ ὀνομασία τῆς περιοχῆς ἦταν Ποδονίφτης, διότι ὅπως λέγεται, ὅσοι κατευθύνονταν πρός τήν Ἀθῆνα, ἔπλεναν (ἔνιβαν) τά πόδια τους στό ποτάμι.
Στήν ἀρχή της κατοίκησής του, ὁ προσφυγικός συνοικισμός ὑπαγόταν στόν Δήμο Ἀθηναίων με αυτό τό ὄνομα.
Τήν ὀνομασία Νέα Φιλαδέλφεια, τήν ἔλαβε τό 1932 ἀπό τόν ἀείμνηστο δικηγόρο και βουλευτῆ του Ἐλευθερίου Βενιζέλου, Πάνο Διαμαντόπουλο ὁ ὁποῖος, κατάγονταν προφανῶς ἀπό την Φιλαδέλφεια τῆς Ἰωνῖας.
Στις 22 Μαΐου του 1927 τό ὑπουργεῖο Ὑγείας, Πρόνοιας καί Ἀντιλήψεως δημοσίευσε γνωστοποίηση στήν ὁποῖα ἀναφερόταν ἡ προθεσμία τῆς ὑποβολῆς δηλώσεων πρός απόκτηση ἀπό τούς πρόσφυγες κατοικῖας στήν περιοχῆ του Ποδονίφτη.
Τό προσωνύμιο «Νέα» πρίν ἀπό τό ὄνομα τῆς ἐκάστοτε πόλης ἦταν προσφιλῆς στούς πρόσφυγες ἀνά τήν Ἑλλάδα εἶς ἀνάμνησην τῶν παλαιῶν ἰδιαιτέρων πατρίδων τους.
Μέ τό νέο ὄνομα ἔγινε Κοινότητα τό ἔτος 1934 καί Δήμος τό ἔτος 1947 μέ τό ἀπό 18/12/1947 Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ 287/47).
Η ΡΥΜΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Τό κτίσιμο τοῦ συνοικισμοῦ ξεκίνησε το 1923 βάσει σχεδίου ἀγγλικῆς κωμόπολης καί ὀλοκληρώθηκε σέ τρία χρόνια.
Τό «σχῆμα» τῆς πόλης ἦταν ὠοειδές, ἡ πέταλο κατ’ άλλους. Ἀπό τήν σχεδίαση φαίνεται πώς εἶχε σχεδιασθεῖ ἐξ’ ἀρχῆς ὦς περιοχῆ ἀμιγοῦς κατοικίας καί γιά ἤπιες ἐμπορικές χρήσεις σέ κεντρικά σημεῖα.
Δέν χρησιμοποιήθηκε δηλαδή το «παραλληλόγραμμο» Ἰπποδάμειο σύστημα πόλεως ὅπου οἱ δρόμοι τέμνονται ὀριζοντίως καί καθέτως.
Κλασσικό παράδειγμα Ἰπποδαμείου συστήματος ἀποτελοῦν οἱ πόλεις του Πειραιᾶ, τού Βόλου, ἀλλά καί τό κέντρο τῆς γείτονος Νέας Ἰωνῖας.
Ὁ σχεδιασμός αὐτός πού ἀποτελεῖ πρότυπο καί εἶναι ἀσυνήθιστο γιά ἑλληνικῆ πόλη ἰδῖως στίς πρῶτες δεκαετίες του 20ου αἰῶνα καί μετᾶ ἀπό μία ἐθνικῆ καταστροφῆ, δέν εἶχε δυστυχῶς καί τήν ἀνάλογη συνέχεια κατά τήν ἐπέκτασή τῆς πόλης.
Παρόμοιο σχεδιασμό με τῆς Νέας Φιλαδέλφειας, ἔχουν οἱ πόλεις τού Ψυχικοῦ καί τῆς Φιλοθέης ὦς πόλεις ἀμιγοῦς κατοικῖας καί ἤπιων ἐμπορικῶν χρήσεων.
Παρ’ ὅλο τόν σχεδιασμό της, ἡ πόλη ἀργησε νά δείξει τό πραγματικό της πρόσωπο.
Μεταξύ τῶν σπιτιῶν δέν ὑπῆρχαν μάντρες καί ἡ χάραξη τῶν δρόμων δέν ἦταν ἰδιαιτέρως εὐκρινῆς.
Ἡ κατάσταση τῶν δρόμων ἦταν κάκιστη ἐκτός τῶν λεωφόρων Τατοϊου καί Δεκελεῖας.
Ἡ Δεκελεῖας ἦταν ἡ μόνη ἀσφαλτοστρωμένη μέ κυπαρίσσια καί ἀγριοπιπεριές ἀριστερά καί δεξιά.
Ἡ κεντρική πλατεῖα τῆς πόλης ἦταν στρογγυλή καί διατηρήθηκε μέ αὐτῆ τήν μορφῆ ἔως τίς ἀρχές τῆς δεκαετίας του’70.
Ὁ φωτισμός τῆς πόλης ἦταν οὐσιαστικά ἀνύπαρκτος. Τά ὑποτυπώδη πεζοδρόμια φωτίζονταν ἀπό τίς κολώνες τῆς ἡλεκτρικής ἑταιρεῖας POWER: Ἕνας σωλήνας γιά μπράτσο ἀπάνω στήν ξύλινη κολώνα συγκρατοῦσε ἕνα λαμπτήρα πού παρά τήν βοήθεια ἁνταυγαστήρα ἀπό ἐμαγιέ σάν πιάτο, μόλις καί μετά βίας φώτιζε τήν βάση τῆς κολώνας.
Καί στήν ὕδρευση ὅμως τά πράγματα δέν ἦταν καλύτερα.
Ἡ Νέα Φιλαδέλφεια δέν εἶχε καθόλου δίκτυο ὕδρευσης γιά τήν παροχῆ πόσιμου νεροῦ.
Οἱ πρόσφυγες χρησιμοποιοῦσαν τό νερό τῆς βροχῆς καί αὐτό πού ἔτρεχε ἀπό τά κεραμίδια.
Τά αἰγινίτικα σταμνάκια ἦταν περιζήτητα, διότι εἶχαν πόρους καί «ἴδρωναν». Ἔτσι διατηροῦσαν τό νερό δροσερό.
Ἐλάχιστοι εἶχαν πηγάδια στό οἰκόπεδό τους, τά ὁποῖα ἀργότερα ὑποχρεώθηκαν ἀπό τήν ἀγγλική ἑταιρεῖα ὕδρευσης ULEN νά τά κλείσουν. Τά πηγάδια αὐτά μετατράπηκαν σε βόθρους.
Γιά τόν ἐφοδιασμό τῶν πολιτῶν μέ πόσιμο νερό ὁ Δῆμος Ἀθηναίων ἔστελνε στή Νέα Φιλαδέλφεια ἕνα βυτιοφόρο.
Ὅταν τήν ὑδροδοσία ἀνέλαβε ἡ ULEN, δημιούργησε ἕνα ὑποτυπῶδες δίκτυο καί σέ ὀρισμένες γωνίες τοποθέτησε ὑδραντλίες.
Ἡ παροχῆ νεροῦ γινόταν ἐλάχιστες ὥρες τήν ἠμέρα, συνήθως τίς πρωινές.
Μετά τήν ULEN τήν ἐπέκταση καί ὀλοκλήρωση του δικτύου, ἀνέλαβε ἡ Ἑλληνική Ἑταιρεῖα Ὑδάτων ἡ ὁποῖα μετεξελίχθηκε στήν σημερινή Ε.ΥΔ.Α.Π.
Ο ΟΙΚΙΣΜΟΣ, ΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΗΡΙΑ Λόγω τῆς μεγάλης ἀνάγκης γιά στέγαση τῶν προσφύγων, κατασκευάστηκαν 549 κτίρια με 1720 κατοικίες ὅσο πιό γρήγορα και φτηνά γινόταν.
Χρησιμοποιήθηκαν δηλαδή ἡ πέτρα καί τό χῶμα χωρίς νά τοποθετηθοῦν σίδερα.
Ἡ ἀντοχῆ τους στόν χρόνο ἔως τόν μεγάλο σεισμό του 1999, ὀφείλεται στήν τέχνη τῶν μαστόρων τῆς ἐποχῆς.
Ἀναλόγως τῆς κατασκευῆς τους, τό σχέδιο καί τά τετραγωνικά τους μέτρα εἶχαν χαρακτηρισθεῖ σε Τύπους ἀπό τά γράμματα του ἑλληνικοῦ ἀλφαβήτου. Δηλαδή σπίτι τύπου Ο, Π, Φ, κ.λπ.
Τό Φ ἦταν ὁ καλύτερος τύπος σπιτιοῦ, σέ μεγάλο οἰκόπεδο καί εἶχε βεράντα 6,80×2,50 μέτρα.
Οἱ ἄλλοι τύποι σπιτιῶν εἶχαν μικρότερες βεράντες ἤ εἶχαν μπαλκονάκια.
Τά σπίτια ἦταν διώροφα, διπλοκατοικίες, τετρακατοικίες ἀκόμα καί ὀκτακατοικίες μέ ὑπόγεια.
Ὅλες οἱ κατοικίες εἶχαν κεραμοσκεπές καί μικρούς κήπους.
Τά προσφυγικά, ὅπως ὀνομάστηκαν αὐτά τά σπίτια, παραχωρήθηκαν στούς πρόσφυγες ἀπό τό κράτος, χωρίς ἄμεση πληρωμῆ, μέ ἄτοκο δάνειο. Γιά νά δοθοῦν ὅμως ὀριστικά παραχωρητήρια, ἔπρεπε νά ἐξοφληθεῖ στό ἀκέραιο ἡ ἀξία τους. Τό κράτος ἔδωσε στούς πρόσφυγες μετρητά, ένα μικρό ποσόν, γιά νά τά βγάλουν πέρα στό ξεκίνημά τους, καί τό ὑπόλοιπο, ἀναλόγως τῆς περιουσῖας πού ἐγκατέλειψαν.
Τούς ἐδόθησαν ὀμολογῖες, οἱ ὁποῖες ἐπάνω εἶχαν τοκομερίδια καί κάθε χρόνο μποροῦσαν νά εἰσπράξουν τούς τόκους. Τό κεφάλαιο τῆς ὀμολογῖας θά ἀποδιδόταν μετά ἀπό ἀρκετά χρόνια, τού ὁποῖου, βέβαια, ἡ ἀξία σύν τῶ χρόνω ἔπεφτε πολύ χαμηλά.
Ἡ ἐκτίμηση τῶν περιουσιῶν τῶν προσφύγων από τήν Κωνσταντινούπολη καί τήν Ἀνατολική Θράκη, γινόταν ἀπό ἐπιτροπές. Αὐτές κατέγραφαν σέ βιβλία σύμφωνα μέ μαρτυρίες, την περιουσία πού εἶχαν ἀφήσει οἱ ἀνταλλάξιμοι, πίσω, στήν Τουρκία. Οἱ ἐπιτροπές αὐτές συνεδρίαζαν καί άποφάσιζαν γιά τήν ἀξία τῆς περιουσῖας.
Στήν Κεντρική Ὑπηρεσία (Κ.Υ) τῶν Γενικῶν Ἀρχεῖων τού Κράτους (Γ.Α.Κ.) φυλάσσεται τό ἀρχεῖο τῶν Ἐκτιμητικῶν Ἐπιτροπῶν τῶν Ἀνταλλαξίμων τού Ὑπουργεῖου Γεωργίας.
Περιέχει βιβλία πρακτικῶν μέ τίς δηλώσεις τῶν αἰτούντων καί Εὐρετήρια Πρωτοβαθμῖων καί Δευτεροβαθμῖων Ἐκτιμητικῶν Ἐπιτροπῶν τῶν Ἀνταλλαξίμων.
Οἱ Ἐκτιμητικές Ἐπιτροπές δημιουργήθηκαν μέ Ψήφισμα (3/4/1924) πρός έλεγχον τῶν δηλώσεων ἐγκαταλειφθεισῶν ἐν Τουρκία περιουσιῶν ὑπό Ἀνταλλαξίμων ὀμογενῶν καί καταβολῆς ποσοστού.
Ἡ Κ.Υ. τῶν ΓΑΚ στεγάζεται στό Ψυχικό, Δάφνης 61 Τ.Κ. 154 52 τηλ. 2106782200.
Στήν κεντρική πλατεῖα τῆς Νέας Φιλαδέλφειας κατασκευάστηκε καί ἕνα σπίτι μέ διαφορετικό σχέδιο, ἐκεῖ πού εἶναι τώρα το Flocafe, ὅπου διέμενε ὁ Πατριάρχης Κωνσταντίνος, ὁ ὁποῖος καί ἀπεβίωσε δύο χρόνια μετά την ἐγκατάσταση τῶν προσφύγων. Γιά τόν λόγο αὐτό, ἡ πλατεῖα αὐτῆ ὀνομάστηκε Πλατεῖα Πατριάρχου.
Ἡ οἰκία τού Πατριάρχη δέν ὑπάρχει πλέον. Τόν Δεκέμβριο τού 1944, τό χρησιμοποιοῦσε ἡ Πολιτοφυλακή του Κ.Κ.Ε. (ΟΠΛΑ) γιά κρατητήριο. Τό γκρέμισε μέ ρουκέτες ἡ Ἀγγλική Πολεμική Ἀεροπορία (R.A.F).
Κάποιος, ἄνοιξε τίς πόρτες, ἔφυγαν ὅλοι ἀπό μέσα καί μετά ἦρθε ἡ Ἀγγλική Ἀεροπορία, ἔριξε δύο ρουκέτες καί τό γκρέμισε.
Η ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ἡ συγκοινωνία κυρίως πρός τό κέντρο τῶν Ἀθηνῶν, γινόταν μέ κάτι ἰδιωτικά παμπάλαια λεωφορεῖα. Ἡ ἀφετηρία καί τό τέρμα τῶν λεωφορείων ἦταν στήν διασταύρωση τῶν δρόμων Δεκελεῖας καί Σμύρνης. Λίγο πιό κάτω ἀπό τόν Ι.Ν. τῆς Ἁγίας Τριάδας,( ἔξω ἀπό τήν ὁποῖα σήμερα ἔχει τέρμα ἡ γραμμή 3 τῶν ἡλεκτροκίνητων λεωφορείων τού Η.Λ.Π.Α.Π.).
Ἐκεῖ ὑπήρχε καί βάθρο γιά τροχονόμο. Γι’ αυτό, ἀκόμα καί τώρα ἡ περιοχή λέγεται Παλιό Τέρμα ἤ Τροχονόμος.
Τή συγκοινωνία πρός τήν Ἀθήνα, ἐκτός ἀπό τά ἰδιωτικά ἄρχισε νά ἐξυπηρετεῖ καί ἡ POWER ἡ ἡλεκτρική ἑταιρεῖα με δικά της πι΄΄ο σύγχρονα λεωφορεῖα.
Οἱ αὐτοκινητιστές τῶν ἰδιωτικῶν λεωφορείων, προκειμένου νά ἀποσπάσουν ὅλον τόν κόσμο πρός τά δικά τους λεωφορεῖα, θέσπισαν τό μέτρο του μαθητικοῦ και φοιτητικοῦ εἰσιτηρῖου.
Οἱ δημότες δέν χρησιμοποιούσαν πλέον τά αὐτοκίνητα τῆς POWER τά ὁποῖα ἔκαναν δρομολόγια ἄδεια. Τελικά ἡ ἑταιρεῖα τά ἀπέσυρε. Μετά ἀπό αὐτό ὅμως, οἱ ἰδιοκτήτες τῶν ἰδιωτικών κατήργησαν τά μαθητικά καί φοιτητικά εἰσιτήρια.
Τήν ἐποχῆ ἐκείνη δέν ὑπῆρχε ἡλεκτρικός σιδηρόδρομος γιά τήν ἀστική συγκοινωνία, ἀλλά τί τραῖνο τῆς Κηφισιᾶς, τό ἐπονομαζόμενο θηρίο ἐπειδῆ ἡ μηχανή του ἦταν κατάμαυρη καί ἐκινεῖτο μέ κάρβουνο, δηλαδή ἀνθρακίτη. Στίς ἀνηφόρες ἀγκομαχούσε καί ἔβγαζε ἕνα κατάμαυρο καπνό, πού βλέποντάς το νόμιζες ὅτι ὀρμοῦσε κάποιο θηρίο νά σέ φάει.
Ἐκεῖ πού εἶναι σήμερα ἡ γέφυρα τού ἡλεκτρικού σιδηροδρόμου (Η.Σ.Α.Π.) στά Ἄνω Πατήσια, (Ι.Ν. Ἁγίας Βαρβάρας) ὑπῆρχαν οἱ ράγες του τραῖνου ἐπάνω στό δρόμο. Δέν ὑπῆρχε γέφυρα. Γιά τήν προστασία τῶν αὐτοκινήτων καί τῶν κάρων, ὑπῆρχε φύλακας ὁ ὁποῖος ἔβαζε μία ἀλυσίδα ἀπό τήν μία ἄκρη στήν ἄλλη ὅταν περνοῦσε τό τραῖνο. Γι’ αυτό καί ἡ περιοχή ἐκεῖνη ὀνομάστηκε Ἀλυσίδα.
Τά παμπάλαια λεωφορεῖα, ἀνέβαιναν μέ μεγάλη δυσκολία τήν ἀνηφόρα καί τίς γραμμές του τραῖνου.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Τό πρῶτο σχολεῖο πού φοίτησαν τα παιδιά τῶν προσφύγων τού Δημοτικοῦ τό λεγόμενο «ΣΠΑΘΑΡΗ» τό ὁποῖο ἔκτισε τό 1927 ἡ οἰκογένεια Σπαθάρη ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη.
Μέχρι σήμερα ὑπάρχει ἡ ἐπιγραφή: Σχολή Νέας Φιλαδέλφειας Αἰκατερίνης Ἀγησιλάου Σπαθάρη, δαπάνες συζύγου και τέκνων. Δυστυχῶς τό ἱστορικό αὐτό σχολεῖο ὑπέστη ἀρκετές καί σοβαρές ζημιές στόν σεισμό του 1999. Λίγα χρόνια μετά τον σεισμό ἀνέστειλε προσωρινᾶ τήν λειτουργία του γιά τήν ἀσφάλεια τῶν μαθητῶν καί ἀκόμα δέν ἔχει δοθεῖ μία ὀριστική λύση.
Ὅταν αὐξήθηκε ὁ πληθυσμός καί τά παιδιά ἔγιναν περισσότερα, ὀρισμένα μεταφέρθηκαν σε πρόχειρο σχολεῖο, στεγασμένο σε ἕνα προσφυγικό σπίτι, τύπου Ν, λίγο πρίν την εἴσοδο τού Ἄλσους.
Τό ἔτος 1931, ἐπί κυβερνήσεως Ἐλευθερίου Βενιζέλου, κτίστηκε το 2ο Δημοτικό σχολείο.
Τό 1933 ἡ Μερόπη Χατζήβεη, δραστήρια γυναῖκα, γνήσια Μικρασιάτισσα ἐκ Σμύρνης, ἴδρυσε ἕνα ἄριστο ἰδιωτικό σχολεῖο τό ὁποῖο λειτουργεί ἔως σήμερα καί βρίσκεται κοντά στήν εἴσοδο τού Ἄλσους.
Ἄλλο σχολεῖο ἦταν ἡ Νυκτερινή Σχολή του Συνδέσμου Ἡ Κωνσταντινούπολις, ἡ ὁποῖα λειτουργούσε τά άπογεύματα γιά νά μποροῦν νά σπουδάζουν τά ἐργαζόμενα παιδιά.
Ὁ σύνδεσμος «Ἡ Κωνσταντινούπολις» πού τά γραφεῖα του ἦταν στήν Πλατεῖα Πατριάρχου (εκεῖ πού βρίσκεται σήμερα τό «Ρεμπέτικο Στέκι») ἀποτελοῦσε τό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐποχῆς καί Λέσχη τῆς Νέας Φιλαδέλφειας, εἶχε ἀναλάβει τά ἐξοδα τῆς Σχολῆς καί τήν βιωσιμότητά της.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Μία καί μοναδική ἦταν ἡ ἐκκλησία, ἀφιερωμένη στήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου καί πρόχειρα μέσα σέ ἕνα βράδυ του 1928, ξηλώνοντας τίς ἀποθῆκες τού ἐποικισμοῦ, ἔστησαν τήν πρώτη ξύλινη ἐκκλησία του οἰκισμοῦ τους, πού τόσο τούς ἔλειπε, στήν ὁποῖα στεγάζονταν καί τό κατηχητικό. Τό 1928 ἔγινε νέος ναός κτιστός.
ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ
Ὁ προσκοπισμός ἱδρύθηκε στή Νέα Φιλαδέλφεια τό 1928-1929. Τό 1933 ἔγινε Τοπική Ἔφορεῖα μέ Τοπικό ἔφορο τόν ἀείμνηστο Ἀρχίατρο Χρυσόστομο Ζούγκο. Ἕφοροι διετέλεσαν οἱ κ.κ. Λίνας, Λεβέντης, Μελισσουργός, Βουγαλέρης, Σωτηρόπουλος, Ἐλευθεριάδης, Χάσικος, Μουρατίδης, ὁ κ. Γιάννης Ιντζεγιάν κ.α.
ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ
Κύρια ψυχαγωγία τῶν παιδιῶν ἦταν τά παιχνίδια στίς ἀλάνες.
Ὁ κινηματογράφος «Ἠρώδειο», του Φρανσουά, ἦταν ἡ μοναδική ψυχαγωγία στή Νέα Φιλαδέλφεια.
Ἀργότερα ἄνοιξαν οἱ κινηματογράφοι: Νινάκι, Σπανδάγου (μετέπειτα Σινέ Φιλαδέλφεια), Ντορεμί, καί ὁ δημοτικός κινηματογράφος Ἄλσος ὁ ὁποῖος λειτουργεῖ ἔως σήμερα.
Το «Ηρώδειο», βρισκόταν στην κοινότητα της Νέας Χαλκηδόνας εκεί που σήμερα βρίσκεται ένα σύγχρονο συγκρότημα κατοικιών. Η δημοτική καφετερία αλλά και η στάση των λεωφορείων φέρουν το όνομα «Ηρώδειο».
Τό περίπτερο. Στήν Πλατεῖα Πατριάρχου, στό κέντρο της καί ἀριστερά τὴς Λεωφόρου πρός τη Δεκέλεια, (τώρα ἐκεῖ εἶναι δρόμος) ἦταν τοποθετημένο ἕνα κατασκεύασμα ἀπό ξύλα σάν περίπτερο τό ὁποῖο ὀνομαζόταν τό « Πράσινο Κιόσκι» κάποιου Σόγια. Ἐκεῖ ἔβρισκε ὁ κόσμος παγωτό ἤ γλυκό.
Ἕνας από το’΄ς δημοφιλέστερους τόπους συνάντησης, ἀπό τήν δεκαετία του ΄30 καί μετά ἦταν τό Γαλακτοζαχαροπλαστεῖο «Ο ΚΡΙΝΟΣ» του Χατζηπαντελῆ στή λεωφόρο Δεκελεῖας ὁ ὁποῖος λειτουργοῦσε μέχρι το τέλος τῆς δεκαετίας του ‘70.
Σήμερα ἔχει ἀνοίξει ὁ «Νέος Κρίνος» κάτω ἀπό τά φροντιστήρια ξένων γλωσσῶν «Ὅμηρος» λίγα μόλις μέτρα ἀπό τήν παλιά του ἔδρα.
Μία ἐναλλακτικῆ ἀπλῆ καί ἀνέξοδη ψυχαγωγία ἦταν ἡ ἐπίσκεψη στό Ἄλσος πού τότε το ἔλεγαν Δάσος.
Ἐκδρομές γίνονταν καί στόν Κόκκινο Μύλο. Μακρύτερα δέν ὑπῆρχε δυνατότητα νά πᾶνε ἐκδρομῆ διότι δέν ὑπῆρχαν συγκοινωνιακά μέσα.
Στήν περιοχή του Κόκκινου Μύλου ὑπῆρχαν πολλοί μύλοι πού τροφοδοτούνταν μέ νερό ἀπό τόν Κηφισό.
Ἰδιαίτερη γιορτή, ἦταν γιά τούς Φιλαδελφειῶτες καί ἡ γιορτή τῆς Πρωτομαγιάς, μία παράδοση που συνεχίζεται ἔως σήμερα παρ’ ὅλη τήν ἐμπορευματοποίηση της.
Μεγάλο ξεφάντωμα γίνονταν ἐπίσης καί στήν περίοδο τῆς Ἀποκριᾶς, μέ τό παραδοσιακό Γαϊτανάκι, τόν Ξυλοπόδαρο καί τόν Ἀρκουδιάρη πού γυρνοῦσαν στίς γειτονιές.
Πολλές παλαιές φωτογραφίες τῆς πόλης ἀλλά καί οἰκογενειῶν, ἀνήκουν στόν Θόδωρο Κιακίδη ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ μοναδικός φωτογράφος ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, καί ἀπαθανάτιζε τίς στιγμές μέ τήν κλασσική φωτογραφική μηχανή στό τρίποδο με το μαῦρο πανί.
Μεγάλη κοσμοσυρροή υπῆρχε ἐπίσης στίς φωτιές τού Αϊ Γιάννη καί στόν Κλύδωνα.
Στήν καλοκαιρινή ψυχαγωγία ἐντάσσονταν καί ὁ Καραγκιόζης, πού παρουσιαζόταν στίς αὐλές τῶν σπιτιῶν ἀπό ἐρασιτέχνες καραγκιοζοπαῖχτες, οἱ ὁποῖοι προσπαθούσαν νά μιμηθοῦν τούς μεγάλους καραγκιοζοπαίχτες τῆς ἐποχῆς.
ΤΟ ΑΛΣΟΣ
Τό Ἄλσος Νέας Φιλαδέλφειας, πού μεχρι πριν μερικά χρονια ὅλοι ἀπολαμβάναμε τήν ὀμορφιά του, πέρασε ἀπό διάφορα στάδια μέχρι να πάρει τη σημερινή μορφή του. Παρ’ὅλη την ἐγκατάλειψή του ἀπό τίς δημοτικές ἀρχές τῶν τελευταίων ἐτων,δ ιαθέτει μεγάλη ποικιλία δέντρων και φυτών και καλύπτει έκταση 480 στρεμμάτων.
Τό 1914 ἔγινε ἡ πρώτη ἐπίσημη δεντροφύτευση τού τότε γυμνοῦ λόφου. Τό πρῶτο πεῦκο φύτεψε ἡ βασίλισσα Σοφία. Στίς 12-2-1939 πραγματοποιήθηκε νέα δεντροφύτευση (ἀναδάσωση) 480 στρεμμάτων ἀπό τόν τότε βασιλιά Γεώργιο τον Β’. Κατά τήν διάρκεια του πολέμου τό Ἄλσος καταστράφηκε ὅταν οἱ κάτοικοι κάλυπταν τίς ἀνάγκες θέρμανσής τους μέ ξύλα ἀπό δέντρα του Ἄλσους. Το 1948 πραγματοποιήθηκε νέα ἀναδάσωση ἀπό τή βασίλισσα Φρειδερίκη. Οἱ τελευταῖες μεγάλες δεντροφυτεύσεις ἔγιναν τίς χρονιές 1994 & 1995, ἐνῶ σέ μικρότερη κλίμακα γίνονται μέχρι σήμερα (περίπου κάθε χρόνο). Στίς 29 Φεβρουαρίου 1956 ἐγκρίθηκε ἡ κατασκευή Λίμνης πού ὀλοκληρώθηκε τό 1966 καί στίς 19 Ιουνίου 1959 ἐγκρίθηκε ἡ περίφραξή του. Στίς 26 Μαρτίου 1959 θεμελιώθηκε ὁ Δημοτικός Κινηματογράφος πού βρίσκεται στήν εἴσοδο του Ἄλσους. Το 1976, με τροποποιήσεις του ρυμοτομικοῦ σχεδίου, ἐγινε στό χῶρο τῆς λίμνης Τουριστικό Περίπτερο, ενῶ τό 1956 ἐγκαταστάθηκε μέσα στό Ἄλσος Μετεωρολογικός Σταθμός (Ὑπηρεσία ΕΜΥ). Ἀπό τό 1955 ἄρχισε ἡ συγκέντρωση ζώων και πτηνῶν καί λειτούργησε ὑποτυπῶδης Ζωολογικός Κῆπος. Στίς 25 Μαΐου 1986 ἔγιναν τά ἐγκαίνια τού ζωολογικοῦ κήπου πού λειτούργησε μέχρι το 1995. Από τις 17 Ὀκτωβρίου 1995 ἀρχίζει ἡ μεταφορά τῶν ἀρκούδων στό φυσικό τους περιβάλλον (Περιβαλλοντικό Κέντρο “Αρκτούρος”, στο Νυμφαῖο τῆς Φλώρινας), στίς 20 Μαΐου 1996 ἡ ἀπομάκρυνση τῶν ἄγριων ζώων, πού ὀλοκληρώνεται στίς 16 Ἰανουαρίου 1997 μέ τήν ἀπομάκρυνση τού τελευταίου λιονταριοῦ, καί ἀπό τότε παύει ἡ λειτουργία του ζωολογικοῦ κήπου για ἀγρια ζῶα.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Τό 1929 ἱδρύθηκε ἡ Ἀθλητική Ἔνωση Κωνσταντινουπόλεως (Α.Ε.Κ.).
Τότε ἐπί Ὑπουργίας Ν. Κύρκου, τό Ὑπουργεῖο Κρατικῆς Ὑγιεινῆς καί Ἀντιλήψεως, Διεύθυνση Προνοῖας, Τμῆμα Κατοικίας, Γραφείον 2ον, μέ ἀριθμό Πρωτοκόλλου Ἀπόφασης 62032/2 Σεπτεμβρίου 1934, παρεχώρησε στήν Α.Ε.Κ. γῆ πού ἀνῆκε στό Δημόσιο, δωρεάν γήπεδο, γιά τήν ἵδρυση γυμναστηρίου. Μέσα σέ λίγα βράδια οἱ πρόσφυγες τῆς περιοχῆς αποψίλωσαν τήν ἔκταση ἀπό τά δένδρα καί τούς θάμνους καί ἔστησαν τά πρῶτα δοκάρια ἀνατολικά καί δυτικά τῆς ἔκτασης. Ἡ πρῶτη περίφραξη τού γηπέδου τῆς A.E.K. ἔγινε ἀπό πέτρες καί περίσσευμα οἰκοδομικοῦ ὑλικοῦ τού προσφυγικοῦ οἰκισμοῦ. Στίς 4 Μαρτίου τού 1937 ἄρχισε ἡ ἀντίστροφη μέτρηση γιά τήν κατασκευή ὀργανωμένου πλέον γηπέδου τῆς A.E.K. στό περιφραγμένο οἰκόπεδο μέ τά δύο δοκάρια καί τήν ἐπικάλυψη ἀπό καρβουνίδι.
Στήν ἀπόφαση του ὑπουργείου ἀναφέρεται ρητᾶ πῶς ἡ παραχώρηση αὐτῆ ὑπόκειται σέ ἀνάκληση ἐάν ἡ ἔκταση αὐτῆ παύσει νά ἐξυπηρετῆ τόν κοινωφελῆ σκοπό γιά τόν ὁποῖο παραχωρήθηκε.
Τό γήπεδο κατεδαφίσθηκε το 2002 (Διοίκηση Γρανίτσα) καί ἀπό τότε τό θέμα ἀνέγερσης νέου γηπέδου παραμένει σέ ἐκκρεμότητα.
Ἄλλα ἀθλητικά σωματεῖα ἦταν ὁ Ἰωνικός καί ἡ Πατριωτικῆ Ἔνωσις Νέων (Π.Ε.Ν).
Ὁ Ἰωνικός ἱδρύθηκε το 1930, ἐκπροσωποῦσε τούς Μικρασιάτες καί ἡ Π.Ε.Ν ἐκπροσωποῦσε τούς Κωνσταντινουπολίτες.
ΥΓΕΙΑ
Τά δύο ποτάμια δεξιά καί ἀριστερά στήν Φιλαδέλφεια, ὁ Ποδονίφτης καί ὁ Κηφισός, δέν εἶχαν διαμορφωμένη κοίτη καί ἔτσι δημιουργούντο στάσιμα νερά καί ἔλη. Ἐξ’ αιτίας αὐτῶν τῶν τελμάτων ὑπῆρχαν ἄπειρα κουνούπια τά οποῖα ἔγιναν αἰτία νά ἐξαπλωθῆ ἡ ἐλονοσία.
Ἡ ἐλονοσία ἐξαφανίστηκε ὅταν ἐξαφανίστηκαν καί οἱ ἐστίες τῶν κουνουπιῶν καί χρησιμοποιήθηκε τό κινίνο γιά τήν ἴαση τῶν ἀσθενῶν.
Τό 1928 ἐμφανίστηκε ἐπιδημία Δάγκειου πυρετοῦ, ὄχι μόνο στήν Νέα Φιλαδέλφεια ἀλλά σέ ὅλη τήν Ἀθῆνα.
Οἱ κύριες αἰτῖες θανάτου ἀπό ἀσθένειες ἦταν ἡ ἐλονοσία καί ἡ φυματίωση. Ἐπίσης ἡ ὀστρακιά
ἤ ἀλλιῶς σκαρλατίνα ταλαιπώρησε τούς πρόσφυγες.
Τότε περίπου ἐγκαταστάθηκε στή Νέα Φιλαδέλφεια τό Π.Ι.Κ.Π.Α. (Ἵδρυμα Κοινωνικῆς Προνοῖας καί Ἀντιλήψεως), τό ὁποῖο φρόντιζε γιά τήν ὑγεῖα τῶν μικρῶν παιδιῶν μέ ἐμβολιασμούς ἐναντίον τῆς εὐλογιᾶς καί τῆς ἰλαρᾶς κυρίως. Τό Π.Ι.Κ.Π.Α. χορηγοῦσε ἐπίσης καί κινίνο.
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΝΕΑ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ
Ἡ Νέα Φιλαδέλφεια εἶναι Δῆμος τῆς Περιφέρειας Πρωτευούσης τοῦ Νομοῦ Ἀττικῆς καί βρίσκεται στά βόρεια προάστια. Συνορεύει βόρεια μέ τόν Δῆμο Μεταμόρφωσης, βορειοδυτικά με τον Δῆμο Ἀχαρνῶν, ἀνατολικά μέ τόν Δῆμο Νέας Ιωνίας, νότια με τον Δῆμο Νέας Χαλκηδόνας και δυτικά με τον Δῆμο Ἁγίων Ἀναργύρων. Ἡ πόλη ἔχει ἔκταση 2 τετρ.χλμ., μέσο υψόμετρο 110μ. καί ὁ πληθυσμός της ἐξελίχθηκε σύμφωνα μέ τίς ἐπίσημες ἀπογραφές τῆς Ε.Σ.Υ.Ε., ὦς εξῆς: 6.337 ἄτομα (1928), 15.564 (1961), 19.639 (1971), 25.320 (1981), 25.261 (1991) και 24.234 (2001), ἐνὼ ὁ πληθυσμός σήμερα ἀνέρχεται περίπου στίς 25.000 κατοίκους.
Σήμερα ἡ Νέα Φιλαδέλφεια ἔχει δικό της νεκροταφεῖο, ἔξι ἐκκλησίες, εἰκοσιτρεῖς σχολικές μονάδες (νηπιαγωγεῖα, δημοτικά σχολεία, Γυμνάσια, Λύκεια, Τεχνικές Σχολές, Τεχνικό Λύκειο) καί τρεῖς παιδικούς σταθμούς, καθώς ἐπίσης καί διάφορες ἀθλητικές ἐγκαταστάσεις (κλειστό γυμναστήριο, γήπεδα ποδοσφαίρου – τένις – μπάσκετ).
Πρόεδροι ἤ Δήμαρχοι τῆς Νέας Φιλαδέλφειας διατέλεσαν οἱ παρακάτω: Μαρίνος Χριστοφορίδης (1935), Δ. Παρθένης (1936), Ἄγγελος Αγγελίδης (1936-1941), Σ. Ἀθανασούλας (1941-1942), Παναγιώτης Μαρκόπουλος (1942-1945), Εὐάγγελος Εὐαγγελίδης (διορ.1946), Ἀδριανός Τσιλιμίγκρας (διορ.1946-1948), Ἀδριανός Τσιλιμίγκρας (1948-1949), Ἄγγελος Ἀγγελίδης (διορ.1950-1951), Νικόλαος Τρυπιάς (1951-1965), Ἀναστάσιος Ἀμπατζῆς (1965-1967), Δημοσθένης Μπελεσιώτης (διορ.1967-1968), Δημήτριος Χριστοδουλόπουλος (διορ.1968-1974), Εὐάγγελος Περλίγκας (ὑπηρ. 9/1974-8/1975), Ἀναστάσιος Ἀμπατζῆς (8/1975-11/1977), Ἀλέκος Λάλος-Ἀναγνώστου (1977-1979, Σάββας Σταματιάδης (1979-1990), Παντελῆς Γρετζελιάς (1991-2002) καί Νικόλαος Ἀδαμόπουλος (2003-2006).
Στίς δημοτικές ἐκλογές τού Ὀκτωβρίου 2006 Δήμαρχος ἐκλέχθηκε ὁ κ. Σταύρος Κόντος, γιά τήν τετραετία 2007-2010. Στόν νέο Καλλικρατικό Δήμο Φιλαδέλφειας Χαλκηδόνας τό 2010, Δήμαρχος εξελέγη ἡ Εὐτυχία Γαϊτανά-Ἀποστολάκη. Χαρακτηριστικό δε εἶναι τό γεγονός ὅτι ἡ κα Γαϊτανά-Ἀποστολάκη εἶναι ἡ πρώτη γυναῖκα στήν ἱστορία τῆς πόλης ἡ ὁποῖα κατέλαβε δημαρχιακό θῶκο.
Στίς ἐκλογές τού Μαΐου τού 2014 δήμαρχος ἐξελέγη ὁ κος Ἄρης Βασιλόπουλος.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΚΟΤΣΑΚΗΣ
ΠΗΓΕΣ: Δημητρίου Βασιλειάδη, «Πριν από 70 χρόνια στην Νέα Φιλαδέλφεια» Έκδοση του Πνευματικού κέντρου Νέας Φιλαδελφείας.
Δημήτρη Ψαθά «Γη του Πόντου» Εκδόσεις Μαρή
Πνευματικό Κέντρο Νέας Φιλαδελφείας
Ιστοσελίδα Δήμου Νέας Φιλαδελφείας
Wikipedia
aekosko.blogspot.