Τα Κούλουμα είναι η παραδοσιακή ελληνική γιορτή που σηματοδοτεί την Καθαρά Δευτέρα, την πρώτη ημέρα της Σαρακοστής. Η προέλευσή τους δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη, αλλά φαίνεται να έχει ρίζες τόσο στη Βυζαντινή περίοδο όσο και σε παλαιότερες, αρχαίες ελληνικές και ρωμαϊκές παραδόσεις.
Ιστορική προέλευση:
- Αρχαία Ελλάδα – Υπάρχουν αναφορές σε γιορτές καθαρμού, όπως τα «Ανθεστήρια», που γίνονταν προς τιμήν του Διονύσου, με χορούς και υπαίθριες εκδηλώσεις.
- Ρωμαϊκή Εποχή – Οι Ρωμαίοι είχαν τις «Καλένδες Μαρτίου», όπου έκαναν γιορτές στην ύπαιθρο, τρώγοντας απλά φαγητά.
- Βυζαντινή περίοδος – Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτούσε την έναρξη της νηστείας με πικνίκ και χαρά στην ύπαιθρο.
- Οθωμανική περίοδος – Οι Έλληνες διατήρησαν τα έθιμα αυτά, οργανώνοντας γλέντια σε λόφους και ανοιχτούς χώρους.
Η προέλευση της λέξης «Κούλουμα»
Δεν είναι ξεκάθαρη η ετυμολογία της, αλλά υπάρχουν διάφορες θεωρίες:
- Από τη λατινική λέξη cumulus (αφθονία, ολοκλήρωση), υποδηλώνοντας το τέλος της Αποκριάς.
- Από το βυζαντινό «κούμουλα» που σημαίνει “τέλος και αρχή μαζί”.
Σύγχρονος εορτασμός
Τα Κούλουμα σήμερα περιλαμβάνουν: ✅ Πικνίκ στη φύση (λόφοι, παραλίες, πάρκα)
✅ Νηστίσιμα εδέσματα (λαγάνα, χαλβάς, ταραμάς, ελιές)
✅ Χαρταετό
✅ Παραδοσιακή μουσική και χορό
Στην Αθήνα, το πιο γνωστό μέρος για τον εορτασμό είναι ο Λόφος του Φιλοπάππου, όπου συγκεντρώνονται χιλιάδες Αθηναίοι.
