ΧΑΛΚΗΔΟΝΑ Μ. ΑΣΙΑΣ – ΧΑΛΚΗΔΟΝΑ ΕΛΛΑΔΟΣ
Η Χαλκηδόνα (Χαλκηδών), σημερινό Καντίκιοϊ, ήταν αρχαία παραθαλάσσια πόλη της Βιθυνίας, στη Μικρά Ασία, στο δεξιό παράκτιο τμήμα, καθώς εισερχόμαστε στο Βόσπορο, από την Προποντίδα.
Κτίστηκε το 675 π.Χ. ως αποικία των Μεγαρέων και αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα λόγω του πανελλαδικά φημισμένου εκεί Μαντείου του Απόλλωνα.
Κατακτήθηκε από τους Πέρσες, επί Δαρείου. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον μετέπειτα Πελοποννησιακό πόλεμο, οπότε η πόλη ταλαντεύτηκε πολλές φορές μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης στις συμμαχίες που σημάδεψαν την αρχαία Ελλάδα.
Το 74 π.Χ. κατελήφθη από τους Ρωμαίους. Αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Επί Αυτοκράτορα Διοκλητιανού, στην πόλη αυτή, 16 Μαρτίου 303 μ.Χ., μαρτύρησε η Αγία Ευφημία. Μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού, το 451 έγινε στην πόλη η Δ’ Οικουμενική Σύνοδος, η μέχρι σήμερα λεγόμενη «Οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδόνας» και το 507 σημαντική τοπική Σύνοδος. Συμπερασματικά, υπέστη πολλές και αλλεπάλληλες επιθέσεις, μέχρι την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς Τούρκους.
Σήμερα η περιοχή της παλιάς Χαλκηδόνας ονομάζεται Καντίκιοϊ (τουρκ. Kadıköy) και είναι προάστιο της Κωνσταντινούπολης, με σιδηροδρομικό σταθμό. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο διατηρεί μέχρι σήμερα τη Μητρόπολη Χαλκηδόνας. Από την αρχαία ιστορία της πόλεως υφίσταται μονάχα το τμήμα παραλιακού τείχους και κάποιοι τάφοι που βρέθηκαν σε ανασκαφές κατά την διάνοιξη της σιδηροδρομικής γραμμής. Τα ακριβή όρια της επαρχίας Χαλκηδόνας μπορούν να καταγραφούν μόνο κατά την Ύστερη Οθωμανική περίοδο (τέλος 19ου – αρχές 20ου αιώνα). Αυτή κάλυπτε μια εκτεταμένη παραλιακή κατά βάση ζώνη, με μικρό βάθος στην ενδοχώρα. Στην επαρχία Χαλκηδόνας εντάσσονταν και τα Πριγκιποννήσια, από την εποχή της ανασυγκρότησης της Μητροπόλεως, κατά το 15ο αιώνα.
Η Νέα Χαλκηδόνα, αρχικά αναπτύχθηκε ως οικισμός δυτικά του χειμάρρου «Ποδονίφτη». Πριν το 1900 η περιοχή αναφερόταν ως καθαρά αγροτική. Το 1907 εμφανίζεται με πληθυσμό 19 κατοίκων, ενώ το 1920 η Ε.Σ.Υ.Ε. απογράφει 110 κατοίκους που ζούσαν σε αγροικίες. Μεγάλη αύξηση του πληθυσμού υπήρξε μετά την Μικρασιατική καταστροφή, όταν πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, σε οικόπεδα και σπίτια που παραχωρήθηκαν από το τότε Υπουργείο Οικισμού.
Στις 18 Ιανουαρίου του 1934, η περιοχή αποσπάστηκε από το Δήμο Αθηναίων και αναγνωρίσθηκε ως ξεχωριστή κοινότητα. (Φ.Ε.Κ. 22 Α’/ 18-1-34).
Το 1936, από το Κοινοτικό Συμβούλιο, αποφασίσθηκε η επέκταση του σχεδίου πόλεως το οποίο εγκρίνεται το 1939. Στα μέσα της δεκαετίας του ’50 ασφαλτοστρώνονται οι πρώτοι δρόμοι.
Στα χρόνια 1967 – 1974 ο ρυθμός ανοικοδόμησης είναι μεγάλος. Το 1982 η κοινότητα Νέας Χαλκηδόνας αναβαθμίζεται σε Δήμο, αφού οι κάτοικοι κατά την τότε απογραφή ξεπέρασαν τους 10.000 (ΦΕΚ 98 Α’ /23-8-82). Σήμερα συναποτελεί ενιαίο Δήμο, με το Δήμο Νέας Φιλαδελφείας.
