Συνυφασμένο με το μύθο του Ικάρου, το νησί με την αιγαιοπελαγίτικη αύρα έχει επιβλητικό ανάγλυφο, τραχείς ορεινούς όγκους και δασωμένες πλαγιές, αξιόλογη χλωρίδα και πανίδα, τρεχούμενα νερά, ιαματικές πηγές και εκτεταμένες αμμουδιές. Ο ξεχωριστός τρόπος ζωής των κατοίκων της Ικαρίας ή Νικαριάς, ο ιδιαίτερος ρυθμός της εργασίας και της διασκέδασης, τα ήθη και τα έθιμα, η μουσική παράδοση, τα φημισμένα πανηγύρια με τον “καριώτικο” χορό προσφέρουν δυνατές συγκινήσεις στους πιστούς φίλους του νησιού και γοητεύουν όσους το γνωρίζουν πρώτη φορά. Ψηλότερες κορυφές της οροσειράς του Αθέρα, που διασχίζει το νησί σε όλο το μήκος του, είναι ο Εφανός (1.042 μ.) και η Μέλισσα (1.033 μ.).
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Το νησί συνδέθηκε μυθολογικά με τον Ίκαρο, το γιο του Δαιδάλου, που δραπέτευσε μαζί με τον πατέρα του από το Λαβύρινθο του βασιλιά Μίνωα, αλλά έχασε τη ζωή του στη θάλασσα της Ικαρίας (Ικάριο πέλαγος), όταν παράκουσε την εντολή του πατέρα του να μην πετά πολύ ψηλά, με αποτέλεσμα τα κολλημένα με κερί πουπουλένια φτερά του να λιώσουν από τη θερμότητα του ήλιου. Γνωστή από την αρχαιότητα για τις ιαματικές πηγές και το κρασί της, τον πράμνειο οίνο, η Ικαρία – παλαιότατη ονομασία του νησιού, Μάκρις ή Δολίχη – κατοικήθηκε από τους Προϊστορικούς Χρόνους.
Στους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της συγκαταλέγονται η περιοχή του Κάμπου (η αρχαία Οινόη, κατοικημένη από τους Μυκηναϊκούς ώς τους Πρώιμους Βυζαντινούς Χρόνους), ο Νας (ιερό Ταυροπόλου Αρτέμιδος Ιστορικών Χρόνων) και το Δράκανο (αρχαίος περίβολος και κυκλικός πύργος Ελληνιστικών Χρόνων). Κατά τους Βυζαντινούς Χρόνους το νησί, με κέντρο τον οικισμό της Οινόης, αποτέλεσε τόπο εξορίας μελών της βασιλικής οικογένειας και δοκιμάστηκε από πειρατικές επιδρομές.
Tο 1204 η Ικαρία εντάχθηκε στη λατινική αυτοκρατορία της Kωνσταντινούπολης, το 1484 περιήλθε στους Ιωαννίτες Iππότες της Pόδου και το 1521 καταλήφθηκε από τους Tούρκους. Oι κάτοικοι του νησιού έλαβαν μέρος στην Eπανάσταση του 1821. Aπό το 1835 ώς το 1869 η Ικαρία, η Λέρος, η Kάλυμνος και η Πάτμος συγκρότησαν μια ιδιαίτερη επαρχία της οθωμανικής αυτοκρατορίας, την Tετράνησο. Στις 28 Oκτωβρίου 1912 η λαϊκή συνέλευση των επαναστατημένων Iκαριωτών κήρυξε την ένωση με την Eλλάδα και λίγο αργότερα, στις 4 Nοεμβρίου, το νησί απελευθερώθηκε. Η Ικαρία αποτέλεσε τόπο εξορίας για τους αντιφρονούντες επί Εμφυλίου.
